VU Magazine 1993 - pagina 22

^^Dat heb ik van de oorlog geleerd: je kunt in de wereld niet kiezen tussen goed en kwaady maar alleen tussen het het meerdere kwaad en het mindere kwaad, in elke politieke handeling. ^^

de komen nieuwe initiatieven voort; wat er nu gebeurt, is creative destruction. Japan behaalt zijn grote successen door discipline, zegt men dan, maar Amerika kent geen discipline, dat moet successen behalen door creatieve vernietiging. Daar zet ik grote vraagtekens bij, want dan verspeel je ontzettend veel, dan laatje ontzettend veel mensen arm en onwetend en ontredderd achter. "De oorzaak van de crisis is, denk ik, het hevige individuahsme van de negentiende eeuw. Dat heeft Amerika aan de ene kant groot gemaakt, denk maar aan de machtige captains of industry, de Rockefellers, de Vanderbilts noem maar op. Maar aan de andere kant heeft dat Amerika opgeleverd wat de founding fathers juist zo vreesden: een enorme tegenstelling tussen armoe en rijkdom. En de politieke gebeurtenissen - Vietnam, Watergate - hebben het alleen maar erger gemaakt. Het vertrouwen dat in ieder geval de bovenlaag had in een beter Amerika is daardoor diep geschokt. "De vraag is: wat moet je daaraan doen? Moet je in de prachtige mythe blijven geloven - zoals Reagan deed - dat het erg is, maar dat we in onszelf en in onze westerse waarden moeten blijven geloven en in dat het dan wel goed komt? Of moet je zeggen: nee, we moeten toch - meer zoals Roosevelt - werken aan gemeenschapszin?" H

20 v u MAGAZINE JANUARI 1993

Ziet u de opkomst van het etnisch bewustzijn als een nieuwe vorm van gemeenschap of als een symptoom van het uiteenvallen van Amerika? "Die etnische verscheidenheid is al zo oud als Amerika zelf de Duitsers, de Ieren, de Joden, de Italianen - men heeft altijd geloofd dat Amerika een melting pot, een smeltkroes, was, maar al die groepen hebben zich slechts kunnen handhaven door juist niet te smelten, door zichzelf

te blijven. Ze hadden dus fewish Power of Irish Power enzovoorts. "Maar daarvan werd men zich pas bev/ust na de Tweede Wereldoorlog toen de zwarten begonnen te praten over Black Power. Toen die ermee begonnen, werd wat altijd toegedekt was met de term 'melting pot' plotseling erkend en kreeg dat een nieuwe glans. En nu is dus iedereen trots op Polish Power en noem maar op. N u gaat iedere groep voor zichzelf optreden. Er zijn mensen die zeggen: die verscheidenheid, die is heel Amerikaans, want wij zijn een nation of immigrants. D e vraag is alleen: wat bindt Amerika als geheel dan samen? "Ik denk dat het in de eerste plaats in de taal ligt. Tot nu toe heeft iedereen, waar ze ook vandaan k'wamen, zich ingespannen om Engels te leren. Als dat niet meer zou gebeuren, dan zie ik het somber in. Het Hjkt me haast o n m o gelijk om een zo groot land samen te houden dat niet door een taal verenigd wordt. Het moet niet het enige zijn dat samenbindt, maar als het weg zou vallen, zou dat te grote scheuren veroorzaken. "Wat vooral samenbindt, is de civil religion, het vage geloof dat wij Amerikanen zijn, dat we allemaal vaag in een God geloven - wie dat ook precies is. Die God is heel aardig voor Amerika en vindt zelfs dat het zijn eigen land is, en die God heeft ons ook het mooiste systeem ter w e reld gegeven, de democratie. En daarin zijn we één, en wat ook onze verschillen zijn, we geloven samen in Amerika, we geloven in Gods own country. Ik denk dat deze civil religion nog steeds heel sterk is. Alle leuzen in de verkiezingen hadden er iets mee te maken. Amerikanen zijn door de geschiedenis die ze hebben gehad toch sterk gehecht aan de mythe daaromheen. En ze zijn gemiddeld ook ontzettend nationalistisch." B

Wat gelooft u eigenlijk van de populaire gedachte dat wat er in Amerika gebeurt tien of twintig jaar later ook Europa zal treffen? En hangt ons een soortgelijke morele crisis boven het hoofd? "Dat weet ik niet, dat lijkt me te veel op voorspellen. Er is een crisis in de hele westerse samenleving, een crisis van de westerse waarden en normen. En dat verschijnsel is niet in Amerika ontstaan, dat heeft zijn wortels in veel vresehjker gebeurtenissen dan Vietnam. Hoe vreselijk dat ook was, het is toch niets vergeleken met de twee wereldoorlogen die wij in Europa elkaar hebben aangedaan. Dat zijn gebeurtenissen van een zo ontzaglijke verschrikking; daar ligt onze crisis. "Daarom is, denk ik, de mythe van het Westen ook uitgewerkt. Het geloof in de vooruitgang is aangevochten geraakt, zowel in Europa als in Amerika. En die mythe was een vooruitgangsmythe. Maar wie vindt nog - wat we honderd jaar geleden als vanzelfsprekend vonden - dat onze beschaving hoger is dan de Afrikaanse? Dat vinden we niet meer en dat komt door de wereldoorlogen."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen