VU Magazine 1993 - pagina 460

Hettie Pott-Buter: gegaan."

18 v u MAGAZINE DECEMBER 1993

"In mijn geval is het allemaal heel goed

Nederlandse vrouwen zo'n vrije en intelligente indruk maakten, had zijn redenen constateert Hettie Pott-Buter in haar proefschrift 'Facts and fairy tales about female labor, family and fertility' (Amsterdam University Press). Zij vergelijkt in haar onderzoek de arbeidsparticipatie van Nederlandse vrouwen met die van zes andere landen in de periode van 1850 tot 1990. De vrouwen, zo ontdekte zij, werden niet opgeleid om een beroep uit te oefenen; goed onderwijs was noodzakelijk voor het moederschap. Een intelligente moeder kan de bijbel lezen. Zij kan ook haar kinderen van de broodnodige geestelijke bagage voorzien. De historicus Simon Schama zoekt in zijn boek 'Overvloed en onbehagen' naar nog een andere verklaring waarom vrouwen in Nederland zo weinig buitenshuis werkten. In Nederland bestond een grote fixatie op reinheid; geen ander land v/aar zo driftig gepoetst en geboend werd. De moeder v/as de be^vaakster van de reinheid in het gezin en het huishouden. Daarginds, in de buitenwereld, was de vuiligheid te vinden. O o k geld verdienen was in wezen een smerige aangelegenheid. Dit noodzakelijke kwaad kon maar het beste worden overgelaten aan het sterke geslacht. De man kon zonder al te veel schade te lijden zich bezig houden met de vuiligheid van de wereld. Het zwakke geslacht moest daartegen in bescherming genomen worden. Wat in de Gouden Eeuw een luxe was, werd in het begin van deze eeuw een dwingend opgelegde norm. Ook in dat opzicht IS Nederland uniek. Nergens in Europa is door wetgeving zo strikt geregeld dat gehuwde vrouwen niet buitenshuis mochten werken, als hier. In 1904 werd een Koninklijk Besluit van kracht waarin bepaald was dat bij de P T T werkzame meisjes die in het huwelijk traden,

ontslagen moesten worden. Geleidelijk is die regel door de hele overheidssector en grote delen van het bedrijfsleven overgenomen. O p de dag van haar huwelijk verloor een vrouw haar baan. Het bestrijden van het buitenshuis werken van gehuwde vrouwen kon ook succesvol zijn doordat Nederland een verzuilde samenleving was. Janneke Plantenga publiceerde de studie 'Een afwijkend patroon' (SUA) waarin zij honderd jaar vrouwenarbeid in Nederland en Duitsland met elkaar vergelijkt. Zij constateert dat ook in Duitsland het burgerlijke ideaal van de vrouw die zich uitsluitend met huishouden en kinderen bezighoudt, krachtig leefde. Alleen bestond er in Duitsland een groot verschil tussen theorie en praktijk. Men bleek niet in staat om de liberale ondernemers te overtuigen van de noodzaak van een ander personeelsbeleid. Die bleven gewoon doorgaan met het in dienst nemen van vrouwen. In Nederland vielen theorie en praktijk veel meer samen. Er bestonden krachtige verbodsbepalingen en onderlinge afspraken inzake het weren van vrouwen uit produktieve arbeid. De verzuilde organisaties vormden perfecte controle-instituten. In die organisaties werden hoog en laag, kapitaal en arbeid, samengebracht. O p het juiste leefgedrag van de lagere klassen kon een nauwkeurig toezicht uitgeoefend worden. Tot het juiste leefgedrag van enkele zuilen, vooral de katholieke en gereformeerde, behoorde het ook om zo groot mogelijke gezinnen te hebben. Wie minderheid is, kan proberen door een forse natuurlijke aanwas zich aan de onderhggende positie te ontworstelen. Vanwege die noodzaak om veel kinderen te baren, hadden vrouwen sowieso niet veel mogelijkheden om zich met betaald werk bezig te houden.

Teleurstellingen Hoewel die belemmeringen voor vrouwenarbeid inmiddels opgeheven zijn, constateert Hettie Pott-Buter dat de gemiddelde leeftijd waarop Nederlandse vrouwen hun eerste kind krijgen, momenteel de hoogste is van heel Europa. "Ik denk dat het komt omdat het zo moeilijk is betaalde arbeid met het hebben van kleine kinderen te combineren. We hebben er een sterke voorkeur voor, die opvoeding zelf te v/illen doen. Er is een cultureel specifieke vraag naar bepaalde goederen. In Engeland bijvoorbeeld bestaat veel vraag naar Rolls Royces, hier heel weinig. In Nederland is de behoefte aan het zelfzorgen voor kinderen duidelijk groter. Men wil niet graag/w//h'me een kindermeisje in dienst nemen, evenmin wil men het kind voortdurend op de crèche onderbrengen. In andere landen is er een veel uitgebreider netwerk van kinderopvang. Je zou het een nawerking van onze oude waarden en normen kunnen noemen. Het culturele verschil is niet echt verdwenen. Anders had je een sterke toename van het ASLütül fulltimers kunnen verwachten." Zelfheeft Hettie Pott-Buter wel een volledige baan. Voor haar, ze is iets ouder dan de zogenaamde tweede generatie feministen, is het niet altijd vanzelfsprekend geweest dat ze ging werken. "Ik ben van een generatie waarbij vriendinnen die uit een groot gezin kwamen en broers hadden, niet konden doorleren. Als je het geluk had geen broers te hebben, en je er blijk van gaf een redelijk verstand te bezitten, mocht dat wel. Zelf kom ik uit een heel arme familie. Mijn vader heeft, hoewel hij heel slim was, nooit kunnen doorleren. Ik had geen oudere broer boven

£m

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen