VU Magazine 1994 - pagina 152

^^Je kunt als vechter overtuigd zijn van iemands schuld en hem toch moeten vrijspreken. In sommige gevallen kun je je verlangen naar rechtvaardigheid niet te ver doorvoeren. ^^ een week uit. In Duitsland waar verhoudingsgewijs driemaal zoveel rechters zijn, zouden ze er vele weken voor uitgetrokken hebben. In zo'n geruchtmakend geval als de Eper zaak lijkt het me een evident voordeel om zoveel mogelijk tijdens de rechtszitting zelf te onderzoeken en het vooronderzoek een beperkte plaats te laten innemen. "Het is niet alleen in het voordeel van de verdachte als je de raadsman erbij haalt, het is ook in het voordeel van de politie. Men kan bij een bekentenis snel zeggen: 'De verdachte heeft toegegeven omdat de politie gedreigd heeft ook zijn vrouw vast te zetten'. De politie zegt dan dat die verhoren op een heel keurige wijze hebben plaatsgevonden. In de meeste gevallen zal dat ongetwijfeld waar zijn, maar in dat ene geval dat het niet gebeurd is, zegt men het ook. Degenen die oneerlijke middelen gebruiken, zullen evenmin snel terugdeinzen voor oneerlijke verklaringen." H

18 v u MAGAZINE APRIL 1 9 9 4

Wagenaar, Cromhag en Van Koppen zeggen in hun bekende hoek 'Dubieuze zaken' dat de Nederlandse strafrechtspraak slechte waar voor een navenant lage prijs levert. "Voor een deel ben ik het daar mee eens. De bewijsvoering laat vaak te wensen over. Er is het verhaal van het meisje dat na tien jaar aangifte deed van incest. Naast haar eigen verklaring werd als bewijsmateriaal gehanteerd dat het meisje geen maagd meer was en dat ze v/eleens met de vader alleen in huis was geweest. Nu zou het bijna verbazingwekkend zijn geweest als het meisje tien jaar na dato nog wel maagd geweest was. En wanneer als bewijsmiddel het argument wordt gebruikt dat ik wel eens alleen met mijn dochter in huis ben geweest, sta ik er ook slecht voor. "In onze rechtspraak gaat het echter niet alleen om de bewijsmiddelen maar ook om de overtuiging van de rechter. De rechter moet ervan overtuigd zijn dat de verdachte het ten laste gelegde feit gepleegd heeft. Vanwege het belang van die rechterlijke overtuiging is het goed dat bij belangrijke zaken drie rechters aanwezig zijn. Als er een gaat twijfelen, krijgen de anderen ook stof tot nadenken. Maar uiteindelijk moet die overtuiging wel mede teruggaan op de bewijsmiddelen. Als de rechter even twijfelt moet hij doorvragen, ook bij een irritant ver-

schijnsel als verkrachting, met het daarbij behorende risico datje de hele vrouwenbeweging op j e nek krijgt. Als een meisje zegt verkracht te zijn, is ze dat dan ook? Ik wil die verklaring op een niet onbelangrijke plek bevestigd zien. "Ik denk toch dat er weinig verdachten ten onrechte veroordeeld zijn en dat er veel, hoewel terdege schuldig, niet veroordeeld zijn omdat er gebrek aan bewijs was. Maar dat laatste geeft niets. Wat ik wel heel kwalijk vind is dat de mate van iemands getoonde berouw vaak wordt meegenomen in de strafmaat. Een verdachte krijgt een hoge straf opgelegd omdat hij geen enkel inzicht toont in het schandelijke van zijn handelwijze. Maar de ene mens veinst heel veel berouw, terwijl een ander het allemaal heel verschrikkelijk vindt, maar niet in staat is zoiets tegenover de rechter toe te geven." I

U citeerde eens Montaigne: "Ik houd van gematigde en middelmatige karakters", en voegde daaraan toe dat het bezeten verlangen naar rechtvaardigheid voor rechters een slechte eigenschap is. Waarom is dat zo? "Je kunt als rechter overtuigd zijn van iemands schuld en gelijktijdig bijna geen enkel bewijsmiddel hebben. Dat heb ik ook wel eens gehad; ik wist zeker dat een verdachte het gedaan had en toch moest hij vrijgesproken worden. In sommige gevallen kun je je verlangen naar rechtvaardigheid niet te ver doorvoeren. In de samenleving zie je soms zo'n bezeten verlangen: een vent die zes jaar gezeten heeft, laat men niet meer met rust. Hij komt niet meer in aanmerking voor allerlei functies bij de overheid en wordt door zijn eigen omgeving in de steek gelaten." I

Kunnen gevoel voor rechtvaardigheid en sadisme aan elkaar grenzende eigenschappen zijn? "Goede eigenschappen houden vaak het midden tussen twee uitersten. Tussen gierigheid en spilzucht zit de redelijke spaarzaamheid. Het zou me niet verbazen als Montaigne dat bedoelt wanneer hij zegt van gematigde mensen te houden. Met rechtvaardigheid is het precies zo. Meneer Wiesenthal gaat tot het uiterste; hij wil de nazi's in de verste uithoeken van de wereld, na vijftig jaar opsporen, ze voor het voetlicht trekken en ze laten bestraffen. Ik zeg niet dat het onrechtvaardig is. Maar ik kan mij wel voorstellen dat sommige mensen vinden dat hij het rechtvaardigheidsidee te ver doorvoert. Zelf weet ik dat niet; daar ben ik te twijfelachtig voor." I

Waarom geeft het u, zoals u ooit opmerkte, zo'n kick om gevangenen te bevrijden? Een ander had gezegd dat het geweldig is om een schuldige veroordeeld te krijgen. "Dat is misschien een beetje tegendraads. Het grote schuldgevoelen dat de wereld bevat, werkt niet zo dat alleen de echte schuldigen in de gevangenis zitten en de onschuldigen vrij rond lopen. Ik houd niet zo van gijzeUng en geweld als

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen