VU Magazine 1994 - pagina 403

Mark Traa

Kun je leren leven met pijn? Chronische pijnpatiënten zullen ^vel moeten. Als ze zonder succes het medische en alternatieve circuit hebben doorlopen, is het pijncentrum van een academisch ziekenhuis veelal het eindstation. In Groningen bijvoorbeeld, \^aar 'veelneuzerij' vruchten afwerpt.

VAN PUN aar gebalde rechtervuist verfrommelt een papieren zakdoekje. Met haar linkerduim duwt ze nerveus haar bril omhoog, die door traanvocht was gaan glijden. Ze zit rechtop, gespannen als een veer, de benen strak over elkaar geslagen. Een zwarte handtas balanceert op haar schoot. Weer veegt ze door haar ogen en weer verontschuldigt ze zich. Frank van Es, de arts-in-opleiding die haar dossier voor zich heeft liggen, laat zijn pen rusten en legt zijn hand even op haar knie. " U mag hier gerust huilen, hoor", zegt hij zachtjes. " U moet er erg tegenop hebben gezien om hier naartoe te komen." De vrouw, ze is veertig, knikt heftig en zegt in plat Drents dat ze veel, heel veel verwacht van de Pijnwerkgroep van het Academisch Ziekenhuis Groningen. De snijdende pijn die ze overhield aan een nieroperatie m februari beheerst haar leven volledig. Ze wil van de pijn af. Ze had dat al met grote, onderstreepte blokletters geschreven op de formulieren die ze toegestuurd had gekregen. Daarin werd haar van alles gevraagd; over vroeger, over haar gezin, haar karakter. De belangrijkste en tegelijkertijd de meest voor de hand liggende vraag had geluid: "Wat verwacht u van uw behandeling door het pijncentrum?" Onhoorbaar schreeuwt de vrouw vandaag haar antwoord. De arts is enigszins overrompeld door de wanhoop die zich van zijn patiënt meester maakt. Hij vraagt of ze sinds haar operatie wel vaker vol schiet. De

vrouw vertelt dat het haar elke dag wel een keer te veel wordt. Ze huilt dan om het minste of geringste. Ze weet gewoon niet wat haar dan overkomt. Ook wordt ze opstandig. Het is thuis niet meer zoals het was. " U vindt dat u ook recht hebt op een beetje geluk", zegt de arts en dat blijkt een schot in de roos. Terwijl de vrouv\7 instemmend knikt doet ze haar bril af en veegt ruw door haar ogen. " U bent bang, is het niet? U bent bang dat de pijn in uw zij een teken is dat er iets heel ergs aan de hand is. Bent u bang dat u kanker heeft? Weet u, het kan geen kanker zijn. Want dan was de pijn in de loop der tijd erger geworden. En dat is niet zo, dat heeft u zelfgeschreven. Zo is het toch?" Voor het eerst laat de patiënte haar verkrampte schouders zakken. De arts had een verpletterende logica gehanteerd die in één klap een van haar grootste angsten ontkrachtte. Maar dan nog, die pijn. Die wordt erger naarmate zich meer inspant. Daardoor gaat ze vanzelf minder lopen en inderdaad, haar conditie holt achteruit. Maar ze doet alles nog. Het hele huishouden: stofzuigen, wassen, koken. Tillen gaat niet meer, traplopen en fietsen gaat moeizaam. Na het boodschappen doen is ze bekaf. De arts knikt en zegt dat hij wil helpen haar leven weer op de rails te krijgen. Allereerst volgt een behandeling om de pijn te verlichten en de last die de patiënte door die pijn met zich meedraagt te verzachten. Nadat

de getroffen zij van de vrouw aan een fysiek onderzoek is onderworpen is het intake-gespvek beëindigd.

Ongenuanceerd Als zijn patiënte nog door de gangen van het uitgestrekte ziekenhuiscomplex naar de uitgang loopt, zit Frank van Es al op de bank in de werkkamer van dr. Willem Jan Meyler, neuroloog en coördinator van de Werkgroep Pijn & Pijnbestrijding. Meyler is nog steeds geïrriteerd vanweg het televisieprogramma 'Top Santé' dat RTL4 enkele dagen eerder uitzond. Het thema was pijn en in een kort filmpje werd een therapeut opgevoerd die met een eigenhandig gefabriceerd warmte-element rugpijn bestreed. Met succes, zo kon hijzelf melden. Hoe succesvol, dat kregen de kijkers niet te horen. Sinds kort heeft Meyler zelf wel een succespercentage te melden. Uit een recent promotie-onderzoek van pijnteampsycholoog dr. Ben Reitsma is gebleken dat zestig procent van de patiënten in Groningen baat heeft gehad bij de behandeling. De Groningse rijksuniversiteit stuurde er een trots persbericht over rond. Zelf is Meyler er wat van geschrokken dat het onderzoek uitwees dat de patiënt die zich bij het pijnteam meldt, gemiddeld al achteneenhalf jaar aan het dokteren is. O p het vragenformulier had de patiënte van vanochtend zeker een dozijn verschillende namen van specialisten ingevuld. Dat is heel gewoon, vertelt Meyler. Het alternatieve circuit dat veel mensen doorlopen, is soms nog langer en dikwijls kostbaarder. Na jaren van doorverwijzingen is een academisch pijncentrum the end of the line. Zo luidde ook de titel van het proefschrift van Ben Reitsma. Hij voegde er wel een vraagteken aan toe, want het pijnteam hoedt zich voor het wekken van valse verwachtingen. De aanvankelijke hulpvraag van de patiënt ("help me van mijn pijn af") wordt meestal van meet af aan afgezwakt. In Groningen, zo heet het, gaat het vooral om care (zorg) en in mindere mate om cure (genezing). Meyler: "Als ik ergens lees dat niemand pijn hoeft te lijden, dan denk ik: wat een ongenuanceerde uitspraak, wat raken er nu weer een boel mensen teleurgesteld. Daarom WIJS ik mensen erop dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat men nooit

5

v u MAGAZINE NOVEMBER 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen