VU Magazine 1996 - pagina 231

de veronderstelling, winnen de herinneringen aan scherpte, weggedrukte ervaringen melden zich weer, datgene wat begraven leek komt weer bovengronds. Het alles doordringende fluïdum is een fictie, maar hypnose kan er misschien toch aan bijdragen, geestelijke blokkades op te sporen. In letterlijke zin bestaan er geen obstalcels, maar in figuurlijk opzicht wel. Soms is het inderdaad nodig dat mensen in hun houding wat 'vloeiender' worden. In die zin had Mesmer met zijn gedachten over fluïdum en hypnose mogelijk geen ongelijk. Zo dacht Sigmund Freud er in ieder geval over. Aan het begin van zijn loopbaan was hij buitengewoon geïnteresseerd in hypnotische technieken. Maar uiteindelijk zag hij toch af van de hypnose als therapeutisch middel. De nadelen waren groter dan de voordelen. Een belangrijk nadeel is dat de patiënt volledig afhankelijk is van de arts. De patiënt kan zich na beëindiging van de hypnose niets meer van het gezegde herinneren. Hij moet maar op de arts vertrouwen. Voor Freud was het daarentegen belangrijk dat een patiënt tot zei/bewustzijn komt. Bovendien realiseerde Freud zich dat een patiënt onder hypnose buitengewoon vatbaar is voor suggestie; het m i n s t e of geringste kan de patiënt aanzetten tot fantaseren. Vandaar dat Freud voor een aanzienlijk minder riskant ogende methode koos om toegang te verkrijgen tot het onderbewustzijn: het gesprek op de sofa waarbij de patiënt, starend naar het plafond, zich overgeeft aan de stroom van zijn gedachten. De hypnose leek daarmee definitief te hebben afgedaan. Maar dat bleek anders te liggen. De afgelopen jaren heeft de hypnose zelfs weer aan populariteit gewonnen en wordt in een aantal landen regelmatig gebruikt in strafzaken. Als mensen getuige of slachtoffer zijn geweest van een misdaad, zijn soms de kleinste details van doorslaggevend belang: wat voor auto zag je daar rondrijden, enig idee welk n u m m e r bord die had, en hoe zag die plotseling weghollende man er precies uit? Getuigen of verdachten weten het vaak niet precies meer. De feiten zijn ergens in hun geheugen weggezalct. De hypnose is een middel om dat geheugen op te frissen. De hypnose in strafzaken blijft evenwel een omstreden methode. In Nederland is het de aanklager wettelijk niet

toegestaan deze methode te gebruiken, de verdediging mag dat wel wanneer hypnose een bijdrage kan leveren tot ontlasting van de verdachte. In een aantal andere landen is in de loop van de jaren tachtig hypnose in strafzaken steeds vaker toegepast. Maar ook in landen als Australië en de Verenigde Staten wordt een hevige juridische strijd gevoerd of het mag, en zo ja, met welke waarborgen onder hypnose verkregen verklaringen toelaatbaar zijn als bewijsmateriaal.

chotherapie is meer dan ooit in zwang, terwijl de psychoanalyse een zieltogend bestaan leidt. Wat Freud in de hypnose vreesde - de vatbaarheid voor suggestie - kan behalve een nadeel ook een voordeel zijn. Wie zich enigszins verdiept in de pralctijk van de hypnose, verbaast zich erover hoe goed het kennelijk mogelijk is om door middel van suggestie emoties te reguleren. Met wat eenvoudig ogende ingrepen zijn de emoties als het ware op een passend niveau afstelbaar; als een radiostation dat simpel op zijn goede golflengte, zonder ruis en storingen, af te stemmen is. De manipuleerbaarheid oogt grenzeloos. En dat lijkt vooral een zegen. Therapeuten gebruiken hypnose bij patiënten van wie het vermoeden bestaat dat ze ooit iets vreselijks hebben meegemaakt. Ze hebben het trauma verdrongen, schijnen het soms helemaal vergeten te zijn, willen of k u n n e n er

Radiostation Bij psychotherapie speelt dat allemaal niet. Het waarheidsgehalte van de onder hypnose verkregen verklaringen is niet het allerbelangrijkste. De verwerking van een trauma, daar draait het om. De bedenkingen van Freud hebben de hypnose niet k u n n e n wegvagen. Eerder omgekeerd: de hypnose in psyTENSCHAP, CULTUUR

O) SAMENLEVING

49

- MEI

ig

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen