VU Magazine 1996 - pagina 282

AcADEMiA

POËTICA

zonder ons is er / niets en wat wij niet I weten of voelen / dat bestaat dus niet

Extract Vorm en inhoud hebben strijdige belangen. Als een mededeling eerst op een procrustesbed moet worden gelegd opdat zij zal voldoen aan criteria van metrum, rijm en wat al niet, blijft er aan spontaniteit bitter weinig over. Zoiets kan de inhoud van een mededeling danig verzwakken, zoals iedereen weet die zich rond sinterklaas wel eens aan plichtmatig gerijmei bezondigt. Wat aanvankelijk gezegd had willen zijn, loopt dan meestal hulpeloos uit op aandoenlijke nietszeggendheid. Een enkele dichter kiest wellicht nog voor de frustraties die de confrontatie tussen vorm en inhoud oplevert. Hoe men dat feit ook wil beoordelen, sinds het vrije vers ingeburgerd raakte, en bijvoorbeeld een ouderwets gebeeldhouwd sonnet voornamelijk nog in de categorie light verse wordt aangetroffen, is het dichterschap geen ambacht meer. Niettemin kunnen vorm en inhoud nog altijd een synergisme veroorzaken dat het gedicht precies de meerwaarde geeft waarmee het zich onderscheidt van omgangstaal.

maar waarom zegt men dat dood moe is of gewoon, vervelend of nog erger leuk? Zijn vrijwillige vormvastheid en zelfgekozen zuinigheid maken Jan Slothouber - want zo heet deze dichter - tot een buitengewoon opmerkzaam waarnemer die zijn observaties zolang laat indampen tot al het overtollig vocht verdwenen is en er een krachtig extract van de werkelijkheid overblijft. Het resultaat verraadt de tegendraadse verbazing van zijn maker. En als hij èn zijn lezer zich nu maar lang genoeg concentreren, worden ze samen vanzelf het middelpunt van het universum: zonder ons is er niets en wat wij niet weten of voelen dat bestaat dus niet

In het Brabantse Son woont een dichter die zichzelf uit eigen vrije wil een keurslijf, zij het een van niet al te knellende snit, heeft aangemeten. Hij schrijft zestienregelige verzen die hij 'pentagrammen' noemt, omdat hij er op staat dat elk van zijn regels altijd precies vijf lettergrepen telt. Een luttele tachtig lettergrepen lijkt een wel zeer krap budget om er een mededeling mee de wereld in te zenden. Gevolg is dat de dichter uiterst zuinig met zijn woorden moet omspringen, ze haast letterlijk op een goudschaaltje moet wegen. En dat leidt op zijn beurt weer tot verwondering over opmerkelijkheden in de taal waar de naar spilzucht neigende doorsnee-taalgebruiker allang niet meer bij stilstaat. Bekijk het bijvoorbeeld eens zo:

wat er bestaat of bestond of bestaan zal hangt dus alleen maar af van onszelf

men zegt dat ijzer sterk is en lood zwaar en dat glas hard is en een veder licht

Vooralsnog zult u in de boekhandel tevergeefs naar Slothoubers pentagrammen vragen. Hij vervaardigt zijn bundels in eigen beheer, verspreidt ze zelf en springt er even zuinig mee om als met de woorden. Want, schreef hij me onlangs bescheiden, "per slot ben ik amateur". Dat laatste is beslist een prae; hoed u voor de beroepspoëet, nietwaar. Toch verdienen de heilzame pentagrammen van Jan Slothouber beslist de belangstelling van een groter publiek.

wij denken over wat er is en was of zijn zal en dat bestaat dus voor ons wat er verandert is niet dat bestaan maar ons beeld daarvan zo lang wij er zijn

ook dat bloed rood is, sneeuw wit en inkt zwart, het water vlug en een pijl snel zegt men men zegt dat een bol rond is, een lijn recht, een kurk droog, de lucht dicht en een ei vol

D.

WETENSCHAP,

CULTUUR

e) SAMENLEVING

44

- IUNI

1996

PRINSEN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen