VU Magazine 1997 - pagina 12

Zo gaat dat als het strottenhoofd goed werkt. Maar soms gaat het mis, met name doordat de plooien niet keurig tegen elkaar aanklappen, maar een gaatje openlaten of als een ritssluiting langs elkaar glijden. Daar ligt, volgens Suiter, de zin van zijn proefschrift: "We weten te weinig over de werking van de normale menselijke stem. Er is behoefte aan fundamenteel onderzoek over de fysische processen daarachter. En zoals zo vaak heeft dat fundamentele onderzoek vervolgens praktisch nut. Pas wanneer je weet hoe een normaal stemgeluid tot stand komt, kun je stemproblemen behandelen. De behandelingen berusten tot nu toe mede op toevalstreffers en de resultaten zijn niet altijd optimaal." Kokhalzen

Suiter leunt achterover en kijkt me aan. "Heb je last van sterke reflexen, denk je dat je gaat kokhalzen als ik een staaf met een lensje in je strottenhoofd breng?" vraagt hij terloops. "Ja, dat denk ik wel," moet ik antwoorden. We hebben afgesproken dat ik als proefpersoon zal fungeren voor zijn onderzoek, maar het vooruitzicht dat er straks een vreemd object in mijn mond naar binnengaat maakt me gespannen. Ik ben niet zo'n held in die dingen. Maar nu is het toch zover. Ik ga zitten op een stoel naast de tafel met medische apparatuur en moet recht voor me uit kijken. Daar hangt een televisiescherm, waarop de beelden die Suiter ergens in mijn keel gaat schieten, te zien zullen zijn. "Je moet wat over hebben voor je werk", grap ik nog en Suiter houdt de sfeer eveneens luchtig: "Ja, dat zeg ik ook altijd wanneer ik midden in de nacht mijn bed uit moet voor een gebroken neus na een caféruzie." Zodra Suiter met het staafje mijn mond nadert weet ik het al: dat wordt kokhalzen. De KNO-arts ziet al gauw in dat het zo niet lukt en haalt het staafje weer uit mijn inond. "Heb je er bezwaar tegen wanneer ik je plaatselijk ga verdoven?" vraagt hij. "Het kan geen kwaad, het voelt alleen aan of je een dikke keel hebt en je mag een uur lang niets eten of drinken, want de kans bestaat dat je je verslikt." Je hebt wat over voor je werk en dus spuit

12

wcs

JANUARI/FEBRUARI

1997

Suiter even later uit een klem flesje wat spray in mijn keel. Het spul heeft een scherpe smaak, die door een vleugje bananenaroma nauwelijks verhuld wordt. De verdoving werkt snel en inderdaad lukt het met enige moeite beelden van mijn strottenhoofd te maken. Suiter vraagt me om op verschillende toonhoogten te hummen en hij krijgt beeld. De brede rode boog op het televisiescherm voor me is mijn strottenklep en de twee witte plekken zijn de stemplooien. Ik krijg een compliment voor mijn moeite. "Ziet er keurig uit", prijst Suiter. "Een goede sluiting van de stemplooien en een goede kleur." Hij legt de staaf met de lens en de camera die aan de achterkant is gemonteerd naast de computer waarmee hij het geheel aanstuurt. De demonstratie is voorbij en ik moet zeggen dat ik dat een opluchting vind. Kennelijk heb ik sterke reflexen, sterker dan die van de meeste andere proefpersonen die minder moeite hadden met de proeven van Suiter. Fotograaf Elmer Spaargaren heeft de hele sessie met een geamuseerde blik gevolgd. Het aanbod om ook een blik op zijn strottenhoofd te werpen, slaat hij vriendelijk maar gedecideerd af. We praten verder over de verschillen in stemgeving, zoals Suiter het produceren van klanken door de stemplooien noemt. "Vrouwen hebben vaker last van heesheid, wat overigens aardige kanten heeft. Ze krijgen er een mooie zwoele o6-stem van. Waarschijnlijk zit het verschil in de omvang van het strottenhoofd, dat bij vrouwen wat kleiner is. Daardoor wijken de stemplooien aan de achterzijde wat meer en moeten vrouwen eventueel meer spierkracht gebruiken. De stemplooien sluiten aan de achterzijde niet volledig aan en hierdoor neemt de kans op een lek toe. Door het lek ontsnapt een constant stroompje lucht en die storing geeft de stem een hese klank. Het kan ook zijn dat de stemplooien steeds op één en dezelfde punt tegen elkaar klappen, dus niet over het hele oppervlak van de plooi. Zo'n plek raakt geïrriteerd en er gaan knobbeltjes groeien op het contactpunt. Daarlangs ontsnapt ook weer valse lucht."

De verschillen tussen vrouwen en mannen vertellen Suiter meer over de werking

van een normale stem en over de groei van het mechanisme dat geluid voortbrengt: "Babies worden gelijk geboren wat hun strottenhoofd betreft. Meisjes ontwikkelen een ander intonatiepatroon dan jongens, maar dat is sociaal of genetisch bepaald. Pas in de puberteit ontstaan de lichamelijke verschillen. Het strottenhoofd van jongens groeit sneller door, tot het gemiddeld meer dan anderhalve keer groter is dan dat van meisjes." Met heesheid kun je leven, in sommige gevallen doet het zelfs charmant aan. Wat is dan het praktische nut van een proefschrift over stemgeving en de afwijkingen daarvan? Suiter: "Een lek in je stemplooien kan tot overbelasting en tot het forceren van de stem leiden. Voor leraren, zangers of logopedisten vormt dat een probleem, eigenlijk voor ieder beroep dat veel van de stem vergt. Daarom is het aan te bevelen om voor je aan de opleiding voor zo'n beroep begint, je stem te laten keuren. Vaak kan er met logopedie een verbetering bereikt worden, maar wie met een lek aan een zangopleiding aan het conservatorium wil beginnen, vraagt om moeilijkheden. Op een chirurgische ingreep om zo'n lek te dichten hoef je niet te rekenen, ingrijpen is alleen verantwoord wanneer er sprake is van een afwijking als een cyste of een poliep." Zangers zien Suiter en zijn collega KNOartsen sporadisch in hun spreekkamers. Suiter: "Als ze komen is het vaak al te laat. Zangers laten zich niet graag in de keel kijken. Ze zijn bang dat er iets beschadigd raakt, op het neurotische af. Pavarotti zie je veel kauwen, daar zou hij zijn strottenhoofd mee los houden. Hij draagt ook een sjaal om keelaandoeningen te voorkomen. Daar zit wat in, virussen gedijen beter bij lage temperaturen. Vliegreizen zijn een bedreiging voor de stem. De luchtvochtigheid in de drukcabine van een vliegtuig is laag en vocht is van eminent belang voor een goede stemvorming. Zangers krijgen dan ook het advies om regelmatig de kleur van hun urine te controleren. Die mag niet al te geel worden." Op een congres over de professionele stem pikte Suiter een anekdote op over een bekende rockzanger die een concert in Philadelphia moest laten afgelasten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen