Het Calvinisme en de Kunst - pagina 38

n

38 liceft, zij liet

ook schoorvoetend, het dichtend en dichtlievend in Cats den Dichter weer geëerd.

pubUek eener jongere generatie

Niet hiag shi ik den zegen aan, die aan ons Calvinistisch volk uit zijn Dichtader is toegekomen. Doopersch Dualisme, en methodistisch Pedantisme, hielp zeker niemand beter dan Cats

Om

den wat stroef gesloten mond vaak een gezonden lach doen ^^^). Poëzie in niet te hoogen stijl is door hem in krinspelen gen ingedragen, die anders allicht aan alle aesthetische ontwikkeling gespeend waren gebleven. Hij heeft tot opmerken genoopt, tot nadenken geprikkeld, en bij jong en oud zin voor Aan dat wondere huislijk leven^ intuïtieve wijsheid gewekt. waaraan hij zijn motieven en tinten ontstal, heeft hij dien root met woekerwinste weergegeven. En onder jok en scherts, onder beeld en gnomen door, blijven hem toch altoos de hemelen geopend en zingt hij voor het oor van den Kenner van uit

ons midden bannen.

den

van

Calvinist

ons hart. En vraagt ge

saam

te

voegen

— om,

Cats

eer ik eindig, nogmaals Cats en Bilderdijk

— of Bilderdijk dan toch niet onvergelijkelijk hoo-

ger staat als één,

noemen

heeft

met wien Cats nauwlijks

in gelijken

adem

dan tintelt er in Bilderdijk, behoeft het nog gezegd, een macht van genie, een weelde van taal en rythmus^ van omvatting en schittering, waarbij Cats geheel wegvalt. Bij den een de bergstroom, die u meesleept, bij den ander een matig vlieten, waarbij de roeispaan niet te onpas komt. Mits ge maar ook inziet, hoe Cats juist in dien kalmer eenvoud, door zijn zelfbeperking en de concentratie van al zijn geest op écn enkele levensgedachte, een weldadige rust en daardoor een klaarheid en natuurlijke levenswarmte in zijn poëtische wereld inbracht, als waartoe Bilderdijk nooit geraken kan. Het verschil tusschen Cats en Bilderdijk is dan ook niet, dat de een slechts rijmelaar, en alleen de ander Calvinist zou geweest zijn. Calvinistische dichters, en dichters van eerste orde, stichters zelfs van een eigen dichterschool, zijn ze beiden geweest. Slechts hierin gaan ze uiteen, dat al wat Cats zong democratisch van toon en type was, terwijl in Bilderdijk al de kracht blonk, maar ook al de schaduw uitkwam van den a r i s t o e r a t i s c h e geest !'<'). A'oegt nu die beide saam, en immers ge moogt roemen in uw rijkdom Nooit zal Bilderdijk populair worden, noch ooit Cats smakelijke spijze bieden, gelijk de adel te

"zij,

!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen