Locus de Consummatione Saeculi - pagina 747

415

College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek).

kwaad van binnen wordt er door den kerker niet uitgedreven. Mag men nu iemand met kwaad van binnen niet toelaten, dan is er, indien liij dat kwaad er niet laat uittrekken, maar één middel om het weg te krijgen n.l. zulk een persoon door verbranding uit deze wereld te verwijderen. Het feit, dat de martelaren steeds den vuurdood ondergingen, en men, wanneer men eenigszins herriep, met het zwaard werd gedood, is hieruit te verklaren, dat de brandstapel de pogmg is om de existentie van den giftigen mensch als zoodanig te vernietigen. De dood met het zwaard luas gratie, die nooit gegeven werd, tenzij er eenig teeken van berouw was, zoodat het kwaad dan niet met volle bewustheid en met wortel en tak in de existentie des menschen inzat. Daartegenover hebben onze Gereformeerden de stelling verdedigd, dat de Overheid maken heeft met wat in iemands binnenste omgaat, en ze breidden

niets te

deze stelling uit in dien

zin, dat

de Overheid niet had in te dringen in iemands

leven of in het leven van iemands vriendenkring, dat men in

huiselijk

ivat tot het

forum

consciëntiae, het huiselijk en j^rivate leien behoorde vrij

ook de atheïst en de volkomoi ongeloovige. Hiermede hangt hun opvatting saam

van

het

dulden

of niet

alles,

was,

dulden

van sectarische eerediensten. Volgens h.un theorie moest de Overheid alleen den purum Dei cultum dulden en in dit Gereformeerde land van Nederland mocht feitelijk niets anders gehouden worden dan de cultus Dei purus volgens de

Gereformeerde

(Martinisten)

belijdenis.

Dit

hunnen eeredienst

is

zoo streng opgevolgd, dat de Luiherschen

niet

openlijk

mochten houden, evenmin de

en Remonstranten en veel minder nog de Roomsehen, omdat er hen nog zooveel ander kwaad bijkwam als afgoderij en beeldendienst.

Anabaptisten bij

Maar nu erkenden ivaren

eigen

in

de Gereformeerden in theorie, dat alle sekten geheel vrij

huiselijk

leven en dat der vriendenkring.

Daarom mochten

de

aan den weg timmeren, niet in het publiek hun'' eeredienst houden en daarom moest wel de Overheid tusschenbeide treden. De uitdrukking „niet aan den loeg timmeren" moet praegnant worden opgevat. Anderhalve eeuw geleden waren in Amsterdam alle Roomsche kerken achter muren gebouwd. Het was zoo het geheele land door. Uitwendig aan de straat mocht men van zulke kerken niets kunnen zien. Ze mochten dus sekten

alleen

letterlijk niet

Al

is

nu

niet

aan den weg timmeren. die

scheiding door de Geref. theologen wel streng opgevat, toch

deze theorie lang niet mei dien ernst doorgevoerd. De drongen er steeds op aan, en om hun ter wille te zijn liet de magistraat dan wel krasse plakkaten uitvaardigen, maar het ging daarmede als met onze tegenwoordige Zondagswet ze werden niet uitgevoerd. Zoo werd spoedig aan de Martinisteji toegestaan hunne kerken voor den eeredienst aan licbben

de

magistraten

kerkelijken

;

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen