Ad Valvas 2006-2007 - pagina 441

07 I AP VALVAS 26 APRIL 2007

W E T E N S C H A P / N I E U W S

PAGINA 7

Socioloog Saskia Sassen:

'Globalisering betekent niet het einde van de natiestaat' Gasthoogleraar Saskia Sassen is hot. Ze is een van 's werelds grootste denkers op het gebied van globalisering. En ze heeft een missie.

?x^.

Wie is Saskia Sassen? Saskia Sassen is lioogleraar sociologie aan de Universiteit van Chicago en l>ezoel(end hoogleraar aan de London School of Economics en de faculteit Sociale Wetenschappen van de VU. Het nieuwste boek van Sassen heet Territory, Authority, Rights: From Medieval to Global Assemblages (Princeton University Press 2006). In dit boek betoogt Sassen dat de staat een drijvende kracht achter globalisering is, maar tevens aan het proces van globalisering is onderworpen. Volgens Sassen is de natiestaat de sleutel waarmee het raadsel van de globalisering ontsloten kan worden. Sassen kreeg wereldstatus na het uitkomen van haar boek 77>e Global City (Princeton University Press, 1991), over de rol van wereldsteden in een gemondialiseerde economie. Saskia Sassen werd in 1949 in Den Haag geboren. Enkele maanden oud vertrok zij met haar ouders naar Argentinië. Op deze manier ontsnapte haar vader aan een gevangenisstraf wegens collaboratie (Willem Sassen was tijdens de ooriog als Nederlandse SS'er onder andere hoofdredacteur van De Telegraaf geweest). Het was de eerste van een lange reeks verhuizingen die Sassen onder andere brachten in Italië, Frankrijk en de Verenigde Staten. Sassen studeerde filosofie en politieke wetenschappen in Rome en Poitiers, en sociologie en economie aan de University of Notre Dame, Indiana.

TEKST: ROELAND MUSKENS FOTO: CHRISTIAAN KROUWELS

Professor Sassen moet moe zijn. Enkele uren eerder landde ze op Schiphol vanuit Shanghai. Vanavond, 20 april, geeft ze de Globaliseringslezing in Amsterdam. Ondanks haar zware programma praat ze als een stoomwals. Alleen vraagt ze om het gesprek te mogen voeren in een schemerig hoekje van het sfeerloze Novotel. Fel licht kan ze even niet hebben na een doorwaakte nacht in het vliegtuig: "These bnght lights are killing me. " "Ik kom graag in Amsterdam. Het is het derde jaar van mijn verbinding aan de Vrije Universiteit als gasthoogleraar. Ik kom ieder )aar een paar dagen en werk dan keihard met m'n studenten; van 's ochtends acht tot midden in de nacht. Erg enthousiaste mensen, dat maakt het voor mij ook heerlijk om hier te zijn." Sassen buigt even naar voren: "Ik heb alleen nog geen cent gezien in die drie jaar. Om te kimnen declareren moet ik zo'n stapel documenten invullen. Dat duurt uren, daar heb ik echt geen tijd voor." Saskia Sassen is hot. Zij is wereldwijd befaamd als een van 's werelds grootste denkers op het gebied van globalisering. "Ik zie het als mijn taak om de tegenstrijdigheden in het proces van globalisering te laten zien. Sommige deskimdigen zeggen: globalisering dat betekent transnationalisme, kosmopolitisme. Heil it don't! Het is veel ingewikkelder dan dat." Sassen heeft een boodschap. Dat blijkt ook wanneer ze 's avonds haar globaliseringslezing (uit het hoofd!) uitspreekt: grote delen ervan zijn woordelijk gelijk aan de dingen die ze zegt tijdens het interview. Vragen van de interviewer dienen alleen als aanleiding - of soms als lastige onderbreking - van het verhaal dat rotsvast in haar hoofd zit.

ik vraag wie hen benoemd heeft. Het proces van globalisering verschuift namelijk de machtsverhouding biimen de staat. De rol van de uitvoerende macht wordt zwaarder. De uitvoerende macht is veel meer afgestemd op de globalisering. Internationale organisaties als het IMF en de WTO doen zaken met de uitvoerende macht, niet met nationale parlementen. Parlementen zijn veel te traag; het publieke debat verloopt per definitie traag. De uitvoerende macht kan in het verborgene opereren dat vinden internationale organisaties Hier in Nederland speelt het issue van loyaliteit: we hebben voor het eerst in onze geschiedenis twee altijd erg prettig. En zo wordt de wetgevende macht - het parlement - gemarginaliseerd en bewindspersonen met een dubbele nationaliteit. Sommigen betwijfelen daarom hun loyaliteit naar gedomesticeerd. Daarom is het zo'n goede actie van jullie sociaal democraten. Het de staat. Sowieso vragen we aan buitenlanders schudt de machtsverhoudingen op. Het is dat ze zich aanpassen, dat ze Nederlander onder de Nederlanders worden. Hebben wij globalisering vergelijkbaar met het bezoek van Nancy Pelosi {majority leader in het Amerikaanse Congres, niet goed begrepen? red.) aan Syrië. Het zijn misschien inhoudelijk Sassen veert op. "Ogenblikje. Ik moet eerst geen belangrijke gebeurtenissen, maar het is iets weten. Wie heeft die mensen benoemd? een aanwijzing dat de wetgevende macht z'n Dat is belangrijk." rol probeert te herpakken." Tja, ze worden formeel aangesteld door de koningin. Maar ze zijn door hun partij, de sociaal Zijn het geen laatste stuiptrekkingen voordat alles democraten, naar voren geschoven. mondiaal wordt? " What a bold move! Ik zal uitleggen waarom "Nee. Globalisering betekent niet het einde

van de natiestaat. Bedrijven hebben regelgeving nodig, in ieder land waar ze opereren. Mondiale bedrijven bestaan niet. Het zijn nationale bedrijven die mondiaal opereren. Het mondiale heeft de nationale staat keihard nodig. De echte transformatie vindt dan ook plaats binnen de staat. We kunnen nog veel verder gaan met de globalisering en toch blijven nationale staten een hoofdrol spelen. Ze verdwijnen niet, ze transformeren alleen." En de vraag is dan ofje aan zo'n nieuwe staat loyaal moet zijn? "Loyaliteit is een lastige categorie. Solidariteit, een gevoel van gemeenschappelijk doel, een gevoel van de commons, is veel relevanter. Historisch gezien hebben staten voor uniformiteit gezorgd, zoals eenheden van stroom, tijd, afstanden. De natiestaat is nog steeds erg belangrijk, maar loyaliteit aan de natiestaat is niet meer zo relevant. Dat is een erfenis uit het verleden: toen moesten we bereid zijn om voor ons land te sterven in een oorlog. In ruil daarvoor kregen we voorzieningen. Dat hebben we niet meer. Als je een dubbele nationaliteit hebt - of zelfs een driedubbele - voor welke staat ben je dan bereid te sterven?"

Dat is precies waar men nu moeite mee heeft. Maxima wordt koningin van Nederland, daarom vindt de meerderheid van de bevolking dat haar hart hier moet liggen, niet in Argentinië. Sassen schudt haar hoofd. "Het opmerkelijke is dat zowel in Nederland als in Amerika het hebben van een dubbele nationaliteit pas sinds kort mogelijk is. Waarschijnlijk omdat elites het tegenwoordig handig vinden om meerdere nationaliteiten te hebben, zij willen immers overal kunnen werken. De kwetsbaren voelen zich bedreigd door de internationalisering van arbeid; hun roep om loyaliteit aan de natiestaat kan je zien als onderdeel van die angst. Loyaliteit aan de natiestaat is altijd gunstig geweest voor de kwetsbaren, want de staat gaf hen volkshuisvesting, ziekenzorg, openbare voorzieningen. Maar die dagen zijn voorbij: de staat doet dat steeds minder. De uitdaging is: de strijd van de kwetsbaren op een transnationaal niveau te brengen. Want het moet duidelijk worden dat de strijd niet gevoerd moet worden tegen andere kwetsbaren. De strijd moet gevoerd worden tegen de uitvoerende macht en tegen de internationale bedrijven." Reageren? Mail naar: redactie@advalvas.vu.nl

Een op de vijf jongeren is mishandeld De overheid heeft twee onderzoeken laten doen naar kindermishandeling. De Universiteit Leiden onderzocht het melden ervan door professionals. De VU en PI Research richtten zich op de kinderen zelf. Francien Lamers, bijzonder hoogleraar kindermishandeling, licht de cijfers toe. MAAIKE DE HON

Leerlingen van klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs hebben via vragenlijsten die hiervoor wereldwijd worden gebruikt hun ervaringen op dit gebied prijsgegeven. Daaruit blijkt dat 19,5 procent van hen in 2005

iets heeft meegemaakt dat voldoet aan de definitie kindermishandeling. Lamers: "Het meest in het oog springend is natuurlijk dat het zoveel is. Er zit een groot verschil tussen het aantal gevallen van mishandeling dat door professionals wordt gesignaleerd en het aantal kinderen dat aangeeft mishandeld te worden." Van de ondervraagde kinderen meldt acht procent fysieke agressie binnenshuis en vier procent seksueel misbruik. Nog eens vier procent zegt dat hun ouders regelmatig ernstige aanvaringen met elkaar hebben. Gebleken is dat de gevolgen van regelmatig geweld tussen ouders net zo ernstig zijn voor kinderen als ze zelf ondergaan. Ondanks de schokkende cijfers heeft de uitkomst van het onderzoek Lamers niet echt verrast: "Zelf werk ik sinds 1978 op dit ge-

bied; dan weet je wat er speelt. Ik ben ook coordinator van Kinder/Jeugdtrauma centrum in Haarlem, dat drie dagen per week geopend is. Wat we daar zien is echt het topje van de mishandeling. We behandelen daar dnehonderd kinderen per jaar en dat is alleen in de regio Haarlem." Volgens Lamers wordt kindermishandeling binnen jeugdhulpverlening en jeugdzorg veel te vaak over het hoofd gezien. "Men ziet het aan voor algemene problemen en denkt niet op de eerste plaats aan kindermishandeling. En als men er al aan denkt, vindt men het veelal zo ingewikkeld dat ze er niets mee kunnen of willen doen. Dat is een enorm probleem, vind ik. Voor deze kinderen is het geen leven. We hebben mooie, evidence based, methoden om deze kinderen te helpen en we moeten hen ook helpen." Dat gebeurt nog zo weinig, zegt Lamers, om-

dat kindermishandeling een gebeuren is met veel facetten. Het heeft juridische consequenties, een privacy element, medische aspecten, kinderpsychiatrische en psychologische gevolgen. "Het gemiddelde Riagg heeft geen jurist in dienst, en ook geen kinderarts. Terwijl er eigenlijk standaard een medisch onderzoek moet komen als er een vermoeden bestaat van kindermishandeling. In Amerika is dat verplicht. Daar wordt, ieder vermoeden van kindermishandeling in een multidisciplinair centrum onderzocht. Je ziet dat de cijfers van kindermishandeling daar dankzij die aanpak langzaam maar zeker teruglopen." Hetzelfde geldt voor Scandinavië sinds daar enige jaren geleden de pedagogische tik verboden werd. "Het is vooral een mentaliteitsverandering die nodig is", zegt Lamers. "De regering moet duidelijk maken: dit willen wij niet."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen