Van Raaltes reis naar Nederland in 1866 - pagina 1

Van Raaltes reis naar Nederland in 1866 George Harinck

I Na het eind van de Amerikaanse Burgeroorlog in 1865 brak in de Verenigde Staten de tijd van het eerste toerisme naar Europa aan. Tot dan toe was de oversteek heen en weer over de oceaan veelal noodzaak – voor zaken, om een kerkvergadering bij te wonen of om militaire redenen – nu brak de tijd van de plezierreis aan. Dit Amerikaanse toerisme is onovertroffen beschreven door Mark Twain in zijn Innovents abroad (1869), maar ook in Nederlandse en in kerkelijke kring doen de verslagen van plezierreizen hun intrede. Ds. Cohen Stuart Zes maanden in Amerika (1875), ds. Wormser publiceerde in 1885 zijn Hier een weinig daar een weinig met reisschetsen in Europa en Amerika en Van ’t Lindenhouts bood in 1886 zijn Zes weken tusschen de wielen. Tot de eersten die voor een plezierreis naar Europa trekken en daar ook verslag van deden behoren ds. Van Raalte en zijn vrouw. Hun enige buitenlandse trip na hun emigratievond plaats in 1866. Ze reisden via Engeland en kwamen op 10 mei aan te Rotterdam. Ze verbleven ongeveer vier maanden in Nederland en vertrokken volgens plan weer op 14 september, om via België, Engeland en Canada te reizen en op 6 oktober weer terug te keren in Holland, Michigan terug te keren. Albertus en Christina Van Raalte waren ten tijde van hun reis in 1866 respectievelijk 54 en 51 jaar oud. We weten niet wat hun verwachtingen waren aangaande hun vaderland, dat ze na een afwezigheid van twintig jaar terugzagen. Bekend is alleen dat Christian er erg naar verlangde haar familie weer te zien. De bronnen die ons over deze reis berichten bestaan uit hun brieven naar huis en de persverslagen van hun komst en optreden. Ik zeg steeds ‘wij’, maar het is hoofdzakelijk Albertus van Raalte die zijn gedachten en gevoelens uit. Terwijl Christina in Kampen bij haar zus en zwager Brummelkamp te Kampen verbleef, reisde hij tot eind juli betrekkelijk veel rond in Nederland. Ik concentreer mij in deze lezing op drie aspecten van hun reis naar Nederland. In de eerste plaats op hun indrukken van Nederland, vervolgens op de reacties op hun terugkeer en in de derde plaats op de plannen die Van Raalte hier maakte.

II Toen Van Raalte in april 1866 uit Holland, Michigan, vertrok naar Nederland, heeft hij niet zijn verwachtingen aangaande het terugzien van Nederland op papier gezet. Daar weten we dus weinig van. Maar wat we wel kennen is zijn kijk op Nederland toen hij er twintig jaar eerder uit vertrok. In 1846 publiceerde hij samen met zijn zwager en collega‐afgescheiden predikant Anthony Brummelkamp de brochure Landverhuizing. In deze brochure gaven zij een kritische en sombere schets van de morele en sociale situatie in Nederland. Brummelkamp en Van Raalte boden deze negatieve situatieschets om hun plannen voor emigratie naar de Verenigde Staten te rechtvaardigen. Ze beleden weliswaar hun liefde voor hun vaderland en voor het Oranjehuis tegenover hen die emigratie naar Amerika als verraad aan Nederland opvatten. Maar nadat ze dat kort hadden gedaan,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen