De martelaren.

XII.

WILLEM VAN ZWOLLE.

Nadat Christiaan II in 1513 den troon van Denemarken en Noorwegen beklommen had, stond eene vrouw, met name Sigbrit Willems, bij hem in hoog aanzien. Als de j> Deensche ministères", zooals men haar noemde, had zij grooten invloed op den vorst en zijne staatkunde. In die dagen kwam Willem van Zwolle aan het Deensche hof te Kopenhagen. De ware naam van dezen martelaar is ons niet bekend. De toevoeging »van Zwolle" heeft hij waarschijnlijk aan zijne geboorteplaats ontleend. Toen Christiaan II, tengevolge zijner slechte regeering, den haat van zijne onderdanen op zich geladen had, werd hij in 1523 door hen uit het land gedreven. Hij vluchtte naar de Nederlanden, waar hij de hulp zocht van Karel V, wiens zwager hij was door zijn huwelijk met diens zuster Elisabeth. Willem van Zwolle, die in de ballingschap van den Deenschen koning deelde, kwam met hem in de Nederlanden en werd tot diens ihoflburier benoemd. Terwijl zijn meester jaren achtereen de hoven afreisde, om steun te verkrijgen ter verovering van zijn koninkrijk, bleef een deel van 's vorsten hofstoet vaak in de Nederlanden achter. Zoo kwam het, dat Willem' van Zwolle in 1508 te Lier was. Daar werd hij met een drietal andere personen uit het gevolg van Christiaan door de landvoogdes der Nederlanden, Margaretha van Oostenrijk, gevangengenomen. Zelve schreef de landvoogdes over de noodzakelijkheid dezer gevangenneming aan Karel V: »Ik heb zooveel waarschuwingen gekregen omtrent het droevig gedrag van vijf a zes van des konings dienaren, die hij te Lier achtergelaten had, dat zij namelijk waren van de vervloekte sekte der Lutheranen en daarover met anderen spraken, dat ik ze, na voorafgaande informatie, heb laten grijpen en naar Vilvoorden brengen." Kort daarna werden echter de gevangenen, door tusschenkomst van den Deenschen koning, weer losgelaten. Maar Willem van Zwolle was door deze gebeurtenis niet bevreesd geworden. Integendeel, steunende op de bescherming zijns meesters, trad hij dadelijk stoutmoediger dan tevoren op met zijn Luthersche belijdenis. Zelfs ging hij zoover, dat hij de hoogleeraren van de Universiteit van Leuven tot een twistgesprek uitdaagde. De geleerden namen de uitdaging aan en stelden acht vragen, waarop Willem van Zwolle binnen twaalf dagen te antwoorden had.

De artikelen waren:

1. Van den eed in zaken van gerechtigheid.

1. Van den eed in zaken van gerechtigheid. 2. Van de macht des Pausen en der kerk.

3. Van het vagevuur.

4. Van de aanroeping der heiligen.

5. Van het sacrament des Avondmaals onder éene gedaante.

6. Van het verbod, om eieren, zuivel en vleesch te eten (het vasten).

7. Van de belofte der kuischheid (het coelibaat).

7. Van de belofte der kuischheid (het coelibaat). 8. Van het gebod der kerk en des keizers, dat men Luthers boeken niet lezen mocht.

Luthers boeken niet lezen mocht. De doctoren der hoogeschool beweerden, dat men zich aan deze acht punten te houden had. Wat zou het antwoord van Willem van Zwolle zijn ? De heeren dreigden voort te varen zooals recht was, indien het antwoord niet bevredigend was.

Willem van Zwolle aarzelde niet het antwoord schriftelijk te geven en aan den deken van de Leuvensche hoogeschool en den procureur-generaal te zenden.

1. Omtrent den eed oordeelde hij, dat de Christen dien zweren mocht, als hij daartoe verzocht of gedwongen werd door de overheid, bij den name Gods, om de waarheid te zeggen. Overigens moet ja ja en neen neen bij hem zijn.

2. Omtrent des Pausen macht oordeelde de martelaar, dat, zoolang de Paus het wereldsch zwaard niet neerlel en het zwaard des Geestes, Gods Woord, aannam, hij geen macht had over de conscientiën, om ze te binden en te ontbinden.

3. Voor het vagevuur zou hij zich niet willen laten dooden. »Want een rechtgeloovig mensch, die sterft, weet dat hij zalig is, en die niet gelooft, zal verdoemd worden."

4. Van de zielmissen wist, volgens Willem van Zwolle, de Heilige Schrift niets af. Daarom hield hij zich aan den eenigen Voorbidder, Jezus Christus.

5. De mis achtte hij niet een offer of genoegdoening voor den gestorven mensch. Want voor de rechtvaardigmaking der zielen is de eenige uitstorting desbloeds van Christus Jezus genoegzaam. Ook was het Avondmaal onder éene gedaante tegen de inzetting van Christus.

6. Vleesch mochten alle geloovigen te allen tijde eten, als zij het deden met dankzegging. Nochtans zouden zij zich te wachten hebben voor ergernis van anderen. Daarom »laat ik wel toe, ettelijke dagen tot vasten te ordonneeren in den nood, gelijk de koning van Ninevé deed, opdat men op zoodanige uitwendige wijze het volk vermane tot inwendige boete en aanroeping der Goddelijke barmhartigheid".

7. Van de geloften der kuischheid zeide de martelaar: »Ik kan in de heilige Goddelijke Schrift niet vinden, dat zoodanige staat van God ingesteld is." 't Is een menschelijke inzetting.

8. Eindelijk had hij Martinus Luthers boeken alleen gelezen, om te weten te komen, wat tegen Gods Woord was, volgens dien hervormer.

Natuurlijk werden de antwoorden van Willem van Zwolle voor kettersch verklaard, en de schrijver zelf voor een hardnekkigen ketter. Den 25en September 1529 ging hij over aan den wereldlijken rechter, den grooten raad van Mechelen. Het vonnis was te verwachten. Hij werd ten vuurdood gedoemd. Zijn laatste dagen in den kerker wijdde hij aan een geschrift, dat zijne belijdenis bevatte en later door Joh. Bugenhagen uitgegeven is. Den 2oen October 1529 betrad hij de houtmijt en stierf met het oog op zijn Heere en Heiland.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen