Zestiende Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerde Grondslag - pagina 53

LI

En deze eischt nu juist volkomen onderwerping aan het Staatsgezag ! De wet Gods komt alzoo neder op — gehoorzaamheid aan het absolutisme der Staatsmacht. Dat beroep op Gods Woord is bloot schijn. En de ..vingerwijzing" van Dr. Land is dan ook meer geschikt om Spinoza's ahsolutis^ne en clericalisme aan het oog te onttrekken, dan zijn werk beter te doen verstaan. Spinoza's stelsel, volgens hetwelk de burgers al hun recht op de Overheid overdragen, gaat vierkant in tegen onze historie. De Overheid, geheel het kerkelijk leven regelende, is een caesaropapisme, dat in vroeger eeuwen hier nooit kon worden ingevoerd. De Overheid, uitlegster van den Goddelijken wil, is een clericalisme, waartegen getuigt de worstelstrijd, waarin ons onafhankelijk volksbestaan gegrondvest werd. Voor Spinoza wilde het moderne Nederland eene eerezuil stichten. Zoo doet het moderne Nederland, terwijl de vaderen goed en bloed ten offer brachten om eene praktijk, als deze wijsgeer leerde, te bannen van onze erve. Welaan, we stellen op dit standbeeld prijs. Als een getuigenis. Van een Goddelijk recht der Overheid wil men niet weten en smeedt men caricaturen, als waren de Overheden wezens niet van menschelijke natuur. Hier wordt voor de Overheid neergeknield als voor den mond Gods zei ven. Het moderne Nederland, dat zich niet wil onderwerpen aan Gods Woord, hulde brengend aan stouter absolutisme en onheiliger «lericalisme dan ooit door Rome werd geleerd. Wij zijn Gereformeerd. Tegen Rome, en daarom, ja te meer, tegen Spinoza. Tot zoover was Prof. Fabius gekomen, toen de heer W. Meijer, -de vertaler van Spinoza's werken, het woord vroeg. Spreker kon zich met de tweede stelling van den inleider niet vereenigen. Hij zou niet Prof. Land verdedigen, die dat zelf wel zou doen, zoo hij dit noodig oordeelde, maar wil de vraag doen, hoe de inleider er toe komt om te zeggen, dat Spinoza clericaal zou wezen. Dat was reeds zoogoed als onmogelijk vol te houden, wanneer men lette op den tijd, waarin Spinoza leefde. Het was de bloeitijd onzer republiek, het waren de dagen van Jan de Witt, die de godsdienstvrijheid in ons land hoog hield, zoodat hier te lande alle groote geesten, vrijdenkers en anderen, ongehinderd konden leven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen