1906-1907 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 33

19 stegen en het levende paard der ervaring heeft beklommen. Want ook bij deze heeren is de natuur sterker dan de leer. Zij toetsen hunne stellingen aan de ervaring en van achteren blijkt, dat zij meer met deze gewerkt hebben, dan zij zelven gelooven. Onze wetenschap, zegt Opzoomer, heeft veel aan Plato, Spinoza, Leibnitz, Hegel te danken, doch het is juist datgene wat aan de ervaring ontleend is, waarvoor wij hen danken. Wat hierop steunt heeft blijvende waarde. Het is deze wijsbegeerte, die men wel eens heeft vergeleken met een dier kleine vischjes, die als men ze eenmaal van kop, staart, vinnen en ingewanden ontdaan heeft, der moeite ter nauwernood waard zijn om opgegeten te worden. Nu vergisse men zich niet. Hoewel de bespiegelende wijsbegeerte enkel de deductieve methode gebruikt, verwarre men methode niet met uitgangspunt. Gelijk pas reeds gezegd is heeft de deductie der wetenschap goede diensten bewezen, mits uitgegaan wordt van een wet of theorie, die door inductie is vastgesteld. Zoo kwamen Gal en Leverrier uit mathematische berekeningen tot de ontdekking van Neptunus; Mendelejeff door het periodiek systeem tot die van tot dusver onbekende elementen, wier eigenschappen hij van te voren vaststelde; Presnel tot de aanneming van verschijnselen op het gebied der aether-trillingen, deze construeerende alvorens te hebben geëxperimenteerd; Cuvier bouwde door zijn zoölogisch ratioeinium uit een paar fossiele beenderen het geheele dier op. Alle deze mannen zijn bij hunne ontdekkingen deductief te werk gegaan, maar . . . nadat inductief het punt van uitgang van hun onderzoek reeds als juist was vastgesteld. Zoo gaat menig onderzoeker ,,in the darkest parts of the science" op buit uit, gewapend met niets dan een theorie, en doet soms een goede vangst. Zóó is thans Gustav Fischer bezig uit de aminozuren het eiwitmulekuul optebouwen. Doch laat ons nimmer vergeten dat dit eigenlijk geen bespiegelende wijsbegeerte is, maar enkel de methode op wat door inductie is verkregen, toegepast. Toch kunnen wij begrijpen dat men tot zulk een stelsel gekomen is. Immers als wij nagaan, dat men als kind, hoewel van wairnemingen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen