1947 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 104

98 Theologie besteht in dem aussichtslosen Bemühen, die beiden Sprachen, der Religion und der Wissenschaft, mit einander zu verbinden". En dan ^ wat toch een karikatuur is, al kan helaas niet ontkend worden, dat er wel soms aanleiding toe gegeven is -— ,,Wer einer Religion ergeben ist, besitzt für alles, was er zu tun hat, eine Vorschrift und für jedes Problem, das er sich stellt, eine Lösung". Dat er in het positivisme van God, schepping, onderhouding, niet veel overblijft, dat er voor openbaring geen plaats is, behoeft niet uitvoerig betoogd te worden. Natuurhjk kan men ons verwijten, dat we op een vooringenom^en standpunt staan, als we weigeren het positivisme te aanvaarden, hoeveel bekorends en verlokkends er ook in moge wezen, natuurlijk kan men ons verwijten niet vrij te staan. Wij kunnen niet anders dan dit verwijt naast ons neerleggen. Maar daarbij mogen we toch ook niet blijven staan. W e hebben er ons toch rekenschap van te geven, wat wij van Einstein's toespraak tot zijn lezer wèl en wat we nit kunnen aanvaarden en waarom wel en waarom niet. Men zal daarbij wel begrijpen, dat het niet in het minste mijn bedoeling is, enige twijfel aan de juistheid van de resultaten der relativiteitstheorie te suggereren. Deze resultaten worden, voorzover ik weet, algemeen aanvaard en ook bij buitenstaanders is wel doorgedrongen, hoe het verband tussen massa en energie, door Einstein uit zijn relativiteitstheorie afgeleid, een der fundamenten is van al het werk, dat tot de vervaardiging van de atoombom geleid heeft. Niet om die resultaten gaat het, maar om het bredere verband, waarin Einstein zelf, juist voor den niet-vakkundigen lezer, zijn beschouwingen plaatst. Dat verband is het, dat voor wie enigszins met deze redeneringen vertrouwd is, door de uitdrukking positivisme gekarakteriseerd wordt, ook al noemt Einstein dat woord niet. Als wij ons nu rekenschap gaan afleggen, in hoeverre wij Einstein ,,met overtuiging" kunnen volgen, kan het nuttig zijn te beginnen met weer te geven de opvattingen van Bernhard Bavink, de bekende schrijver van ,,Ergebnisse und Probleme der Naturwissenschaften", een boek dat in 1941 reeds in 7e druk verscheen. Clay heeft er een interessante bespreking van geleverd in het Ned. Tijds. voor Natuurkunde (9, p. 27, 1942). Bavink oefent in zijn boek critiek uit op wat Carnap, een der vertegenwoordigers van de z.g. Weenerkring, poneert in 1922 in zijn: „Physikalische Begriffsbildung". Zoals men zien zal, vertoont dit neopositivisme zeer grote, zo niet bijna volkomen, overeenkomst met Einstein's zoveel vroegere opvattingen; beide komen uit de gedachtenwereld van Mach en zijn aanhangers. Carnap zegt dan : ,,Man hat bisweilen gemeint, eine physikalische Grosse, wie z.B. die Zeit, habe auch an und für sich, ohne Hinsicht darauf, wie sie gemessen werden soil, einen Sinn, die Frage nach der Methode der Messing sie eine zweite Frage. Dem gegenüber musz scharf betont werden, d.asz der Sinn jeder physi-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen