1959 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 99

HET BEWIJS IN DE NATUURWETENSCHAPPEN

75

menig wiskundige dit terrein betreedt, is voor mij een waarschuwend teken. Echter geloof ik, dat we toch wel deze conclusie mogen trekken, dat het bewijs dat de wiskundige geeft, slechts zijn waarde heeft, indien men het eens is over de gekozen uitgangspunten en over de gebruikte logische methode. Het bewijs in de wiskunde is dus nooit absoluut; het is relatief en is beïnvloed door subjectieve factoren. Hoezeer de wiskunde ook terecht de reputatie heeft de objectiefste van alle wetenschappen te zijn, toch zullen we dit subjectieve element in het wiskundige bewijs niet mogen vergeten. De axiomatische opbouw die in de wiskunde mogelijk is, moge dan bij nadere beschouwing niet in staat zijn de natuuronderzoeker tot afgunst te bewegen, zeker is dat van deze fraaie wijze van opbouw een grote bekoring uitgaat, die menig beoefenaar van de natuurwetenscap heeft doen verlangen haar te gebruiken voor zijn vakgebied. Een dergelijke opbouw is nu, helaas, in de natuurwetenschappen maar zelden mogelijk. De veronderstellingen die als uitgangspunten moeten dienen, de axioma's, zouden dan zo gekozen moeten worden dat daarin de grondtrekken van het gebied van de natuur dat onderzocht wordt, verborgen zitten; deze grondtrekken zouden dan door logische redenering tot conclusies leiden die in overeenstemming zouden moeten zijn met de waargenomen verschijnselen. Pas achteraf, na voltooiing vaif de gehele bouw, zou het dan mogelijk zijn deze confrontatie met de experimentele gegevens te laten plaatsvinden en deze vergelijking zou beslissen of de zo opgebouwde theorie te handhaven is of dat ze verworpen moet worden. Maar zelden is ons inzicht in de structuur van de natuur zo goed, dat een dergelijke opbouw ook maar benaderd kan worden. En ik vermoed dat er niemand te vinden zal zijn om een poging te wagen voor een axiomatische opbouw van de organische scheikunde, de kernfysica of de botanie. De enkele gevallen waarin zoiets wel mogelijk is, betreffen gebieden die reeds vrij goed bekend zijn. Ik denk hier bijv. aan een axiomatische opbouw van de klassieke mechanica, waarbij men uit kan gaan van grondstellingen zoals die door Newton werden geformuleerd en waarin met behulp van wiskundige methoden o.a. de mechanica van de hemellichamen kan worden ontwikkeld. Evenzo kan men de klassieke elektrodynamica axiomatisch opstellen, wanneer men uitgaat van de vergelijkingen voor het elektromagnetische veld, afkomstig van Maxwell. Ook enkele gedeelten uit de nieuwere fysica lenen zich nog wel voor een dergelijke opbouw, zoals een groot deel van de atoomtheorie, wanneer men het bestaan van atoomkernen en elektronen aanneemt en hun wisselwer-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen