1959 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 239

196

J. LEVER

en het „point critique de Reflexion", waarbij ook weer door het bereiken van een nieuw niveau, de bewust denkende mens ontstond. Om een juiste visie op deze merkwaardige critieke punten te krijgen, zegt Teilhard, dienen wij er ons van te doordringen dat deze werkelijkheid één geweldig groot geheel is, één massief blok, dat een algehele innerlijke samenhang heeft. Vitalisatie en hominisatie hebben wij tot nu toe veelal als radicaal nieuwe beginsels beschouwd, als het optreden van iets geheel anders dan wat er te voren was. Moeten wij hen echter, zegt Teilhard, niet zo beschouwen dat bij deze punten algemene eigenschappen van de materie pas gingen verschijnen omdat pas toen een genoegzaam hoge graad van „arrangement" was bereikt. Wij hebben tot nu toe het bewustzijn als een geïsoleerd geval beschouwd, dat alleen in de mens aanwezig is. Moeten wij niet veeleer zo redeneren dat, omdat dit bewustzijn in dit universum ergens als het ware als een flits gezien wordt, het een cosmische uitgebreidheid moet hebben. Als de materie ergens een, wat hij noemt, „innerlijk aspect" vertoont, dan alleen maar omdat zij tweezijdig van structuur is: coextensief met hun „buitenkant" (Ie dehors), bezitten de dingen een „binnenkant" (Ie dedans). Verbinden wij nu deze gedachtengang met die van de toenemende complexiteit, dan krijgen wij dus de beschouwing dat in alle dingen een dergelijke bewustzijnsbinnenkant aanwezig is, en dat in de loop van de evolutie deze binnenkant bij toeneming der materiële complexiteit voortdurend sterker is geworden, zodat op een eerste critiek punt een zodanige grenswaarde overschreden werd dat de dingen levend werden, om vervolgens veel later bij een tweede critiek punt opnieuw een grenswaarde, die der reflexie of hominisatie, te passeren. Zo ziet Teilhard dat door de gehele ontwikkeling van deze cosmos een „axe de complexité-conscience" loopt. Wij hebben het voorgaande nodig om nu vervolgens de speciale beschouwingen van Teilhard betreffende de ontwikkeling van de mensheid en de toekomst te kunnen begrijpen. Vlak na het „hominisatie-punt" zegt Teilhard, kunnen wij nog iets zien van de ramificatie-tendens die wij bij het ontstaan van een nieuwe diergroep veelal constateren. De Pithecanthropus, de Sinanthropus en de Neanderthaler zijn aftakkingen van de hoofdas van de evolutie. Deze zijtakken zijn echter spoedig dood gelopen. Inmiddels is „un type particulièrement progressif d'humanité" ontstaan, nl. Homo sapiens. En voortaan is dit de enige mens hier op aarde. Deze verschilt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen