1963 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 23

WAARDE EN ONWAARDE BIJ TEILHARD DE CHARDIN

11

Zo verschijnt de Christus als laatste term in een bio-energetisch betoog. Het doel is verheven, maar de middelen falen. Zulk een geforceerde samenhang voert aldus tevens tot uiteindelijk gebrek aan samenhang, omdat Openbaringsgegevens zich niet aldus laten systematiseren. De samenhang die in het evolutieve Godsplan vi'erkelijk bestaan moet v^^ordt hier juist onwerkelijk, omdat de eigen grenzen van weten en geloven niet voldoende worden gerespecteerd. Teilhard faalt hier, omdat hij teveel wil weten met menselijke middelen. Als hem de gave was geschonken van werkelijk „schouwen" (in samenhang met bijbelse Openbaring) had hij geschriften van echt profetisch karakter kunnen geven. Nu echter biedt hij meer dan eens een syntese van hybridische aard. We zijn aldus vanzelf gekomen tot de vraag over de verhouding van geloof en wetenschap in deze geschriften. Boven werd reeds aangegeven waarom een katholiek toch vaak verder met Teilhard kan mee-denken, en waarom zijn denkbeelden vooral in katholieke kring bij velen zoveel geestdrift vdsten te wekken. Een katholiek ziet de natuurlijke waarden niet zo aangetast door de zonde als de meeste reformatorische denkers doen, en heeft dus ook groter vertrouwen in de gezondheid van menselijk denken, dat wel vaak tot dwaling geneigd is maar niet steeds aan dwaling onderworpen; dat zelfs in zich een „honger" naar het Oneindige draagt. Dit verschil komt tevens tot uiting in diepgaande wijsgerige problemen, die aan de theologie raken: vooral in dat van de analogia entis, de zijnsanalogie, die bij katholieke denkers (en zeker die van thomistische huize), wordt aanvaard ook als het gaat over de verhouding van Schepper tot schepsel; terwijl bijv. Karl Barth juist deze analogie met kracht afwijst, omdat men zo aan de Majesteit Gods afbreuk zou doen. We kunnen vanzelf hier op deze moeilijke vragen niet diep ingaan, maar willen toch als onze mening naar voren brengen dat er zelfs geen theologie zou kunnen bestaan wanneer er niet zekere overeenkomst was in „zijn" bij God en schepsel, God en mens. Analogie wil zeggen overeenkomst naast verschil; hier is „enige" overeenkomst, naast — inderdaad! — een oneindig groot verschil. Het goddelijk Zijn is geheel anders dan het onze; toch is het onze eraan verwant, eenvoudig al omdat God onze Vader is (zelfs als we afzien van de echte kind-Gods-relatie die Christus ons gaf). Maar hoezeer het goddelijk Zijn incommensurabel is aan ons zijn blijkt, wanneer we dat nader willen bepalen; uitgaande van de ons bekende gegevens (ons nood-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen