1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 244

200

ONZEKER WETEN

Onze informatie over een systeem blijft altijd beperkt. Uit onzekere gegevens is het toekomstig gedrag van een systeem nooit scherp af te leiden. Volgens de quantummechanica zijn voorspellingen hierover essentieel van statistische aard. De meest nauwkeurige beschrijving is een beschrijving in termen van waarschijnlijkheden. Zo kan er alleen gesproken worden van de kans dat bij de meting van een grootheid met operator P, de eigenwaarde pj gevonden wordt. Met een analyse van het meetproces hielden velen, waaronder Von Neumann en Margenau, zich bezig. Het blijkt nauwelijk erg moeilijk te zijn om in de quantummechanica een beschrijving van het meetproces te geven. De continue golffunctie ^ van een ongestoord systeem voldoet aan de Schrödinger vergelijking van het systeem. Maar de discontinue verandering van tp veroorzaakt door de invloed van de meetapparatuur op het systeem is niet eenvoudig in de beschrijving op te nemen. Bij metingen aan atomaire systemen zullen de atomen, waaruit de meetapparatuur bestaat, wisselwerken met het te meten systeem. En deze invloed van de waarneming op het waargenomen systeem is niet tot een steeds kleinere waarde terug te brengen. Men zou kunnen zeggen dat dit te maken heeft met onze onbekwaamheid de wisselwerkingen die hier in het spel zijn in voldoende detail te bestuderen. Willen we pas van een meting spreken als het resultaat van de meting is opgenomen in het bewustzijn van de waarnemer, dan zouden ook de processen in de atomaire systemen van zijn gevoelsorganen en hersenen in de analyse meegenomen moeten worden. Maar het is de vraag of we op de procesen die optreden in het laatste stadium van dit meet-proces de quantummechanische beschrijving zomaar toe mogen passen. Maar waar is dan de grens? Het wordt begrijpelijk dat beschouwingen over het meetproces soms uitlopen op metafysische beschouwingen over de wisselwerking tussen waarnemer en waargenomen systeem. In 1962 gaven Daneri en anderen een beschrijving van het meetproces. Onder een meting verstaan zij de wisselwerking tussen het waargenomen systeem en een registratie apparatuur. Voor de meetapparatuur wordt een model gebruikt dat zij voldoende representatief achten voor de fundamentele trekken ervan en dat toch zo eenvoudig is dat een quantitatieve behandeling gegeven kon worden. Binnen het formalisme van de quantummechanica werd een hen bevredigende analyse gegeven waarbij de statistische aspecten van de wisselwerking

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen