1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 234

190

ONZEKER WETEN

worden van de weinig kritische houding waarin een onverantwoord gebruik wordt gemaakt van termen als „natimrwet" of „fundamentele wisselwerking", waardoor een niet te rechtvaardigen indruk van zekerheid wordt gewekt. In de Natuurkunde wordt een logische samenvatting gegeven van de menselijke kennis over verschijnselen in de dode natuur. Die kennis is verkregen met waarnemingen en experimenten, beiden met een beperkte nauwkeurigheid. Experimenteel kan de waarde van een grootheid nooit „oneindig" scherp bepaald worden; altijd treden systematische en toevallige fouten op. Door de op te geven betrouwbaarheidsgrenzen bij het vermelden van experimentele gegevens komt deze onzekerheid in ons weten van de waarden van gemeten grootheden tot zijn recht. In relaties of wetmatigheden, die we vinden tussen experimentele gegevens wordt deze onzekerheid uiteraard teruggevonden. Bovendien hebben deze wetmatigheden slechts een beperkt geldigheidsgebied dat bepaald wordt door de experimenten. In de natuurkundige theorieën worden al tastend begrippen ingevoerd en modellen gebruikt om verbanden te leggen tussen experimentele gegevens en om de gevonden wetmatigheid samen te vatten. Door deze theorieën worden de verschijnselen niet „verklaard" of „begrepen", een antwoord op de vraag naar het „waarom" wordt door deze beschrijvingen immers niet gegeven. Al zijn er zo grote successen geboekt in de beschrijving van waargenomen verschijnselen onzekerheid blijft doorklinken in antwoorden op de vragen of de gebruikte begrippen wel de meest geschikte en de toegepaste abstracties wel terecht zijn. De onzekere experimentele gegevens en de onzekere theorieën dagen elkaar voortdurend uit, verbetering van de één roept om een antwoord van de ander. Vaak blijken de gebruikte theorieën herzien of zelfs verworpen te moeten worden als nieuwe experimentele gegevens bekend worden. De experimentele gegevens blijven echter en in nieuwe beschrijvingen worden er dan andere verbanden tussen gelegd. Alvorens ik enkele facetten van het complexe verschijnsel — het onzekere weten van de natuurkundige — wat nader zal belichten, wil ik trachten met enkele voorbeelden de genoemde onzekerheid in de experimentele gegevens, in de theoretische beschrijvingen en de wisselwerking tussen beide te illustreren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen