1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 209

G. A. LINDEBOOM

157

theologie en ook ethisch aanvaardbaar te makeni. De classicus Jacob Gronovius (1647 -1715), die de opkomst van de epicuristische ethiek in christelijk gewaad met lede ogen aanzag, liet zijn begaafde leerling, de student Herman Boerhaave, in 1689 Epicurus en daarmee het neo-epicurisme bestrijden in een academische rede, welke Curatoren met goud bekroonden. Uiteraard kon die oratie het opkomend atomisme, een corpusculaire theorie van geheel andere aard dan die van Deseartes, niet smoren. Tijdens Boerhaaves studentenjaren kwam het klassieke werk van Isaac Newton (1643 -1727) uit, waarbij hij de mathematische principes in de — verder dan de scheikunde — tot ontwikkeling gekomen natuurkunde invoerdeS. Anders dan Descartes was Newton wars van speculaties op het gebied der fysika, hij eiste de evidentie van waarneming en experiment, en verwerkte de gegevens mathematisch. Zo kreeg de nieuwe Engelse richting de naam van experimental philosophy, proefondervindelijke wijsbegeerte, met geestdrift beoefend in de kringen van de in 1660 opgerichte Royal Society. Boerhaaves leermeester De Volder had de betekenis ervan reeds vroeg ingezien en na een Engelse studiereis van Curatoren de oprichting gedaan gekregen van het Theatrum physicum, dat in 1675 in een huis aan de Nonnensteeg, naast de ambtswoning van de hoogleraar in de botanie, werd gevestigd. Daar experimenteerden Boerhaaves hoogleraren, De Volder en ook Senguerd, zij het op aanvankelijk nog ruwe wijze, al hadden ze een fraaie luchtpomp. Op het gebied der natuurwetenschappen was Boerhaave een vurig bewonderaar en verdediger van Newton. In feite was hij, na de emeritering van De Volder in 1705 tot aan de benoeming van 's Gravesande in 1717 de enige op het continent van Europa, die vanaf een academische catheder de Newtoniaanse beginselen en de proefondervindelijke wijsbegeerte verdedigde. Dit verklaart, dat hij, de hoogleraar in de geneeskunde, in 1715 als aftredend rector magnificus een rede hield over het verkrijgen van zekerheid in de natuurkunde. In deze rede roemde hij Descartes als mathematicus, maar kritiseerde hij hem als fysicus en medicus. Dit had ten gevolge, dat de Franeker hoogleraar in de filosofie, Andala — door Louise Thijssen-Schoute de laatste der Mohikanen onder

' Het was God, die de beweging tot vorming van samengestelde lichamen leidde en de natuurwetten stelde. - I. Newton. Philosophicae Naluralis Principia Mathematica (1687).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen