Kijk op VU! - pagina 13

de 124 schoolopzieners waren er 94 de liberale beginselen toegedaan.

Tegen deze historische achtergrond moet de stichting der Vrije

Universiteit gezien w o r d e n . Het calvinisme, dat door de enthousiaste

en krachtige aanvallen van de moderne, niet-christelijke wetenschap

in de hoek was gedrongen en bijna had gecapituleerd, was als

neo-calvinisme bezig zich te herstellen en zich te organiseren. Maar

het stond voor een enorme opgave. Door te dringen rn de bestaande

universiteiten en daarin een taak t e vervullen was practisch uitge-

sloten; bij elke benoeming werd angstvallig gewaakt dat de

„dompers", de mannen van de „nachtschuit" een kans zouden

krijgen. Anderzijds dwong het geweten niet werkeloos toe te zien

bij de ontkerstening van het Nederlandse volk. W a n t wat op de

universiteiten w o r d t gedoceerd komt — soms na jaren pas — in de

handboeken; en wat daarin w o r d t geleerd verschijnt in verdunde

vorm in de leerboeken en schoolboekjes, in tijdschriften en kranten

en vormt z o de algemene opinie.

Maar zolang het calvinistisch volksdeel berooid en in dit opzicht

rechteloos in het Nederland van de negentiende eeuw stond scheen

er geen uitkomst mogelijk. Het is de grote verdienste van Abraham

Kuyper geweest dit volksdeel tot moedige activiteit te hebben

gebracht.

Kuyper . . . . Hij is door zijn tegenstanders gehaat en verguisd, hij

w e r d zelfs tot in het buitenland door landgenoten-met-vacantie op

straat uitgejouwd. Maar door zijn volgelingen is hij, zoals een liberaal

journalist spotte, „aanbid en vergood . . . . V o o r den wasechten anti

kwam eerst Onze-Lieve-Heer, dan dr. Kuyper, dan een paar kilo-

meters niets en dan moeder-de-vrouw. V o o r den anti van het platte

land zat tusschen Kuyper en de vrouw nog het koebeest."

O o k vele calvinisten en anti-revolutionairen van latere generaties

hebben die verering v o o r Kuyper overdreven gevonden en vaak

ingestemd met de critiek op Kuyper. Het ontwerp van een gedenk-

raam, hem bij de huldiging op zijn tachtigste verjaardag enthousiast

en eerbiedig aangeboden met de bedoeling dat dit raam een plaats

zou vinden in het gebouw van de door hem gestichte V r i j e Univer-

siteit, is tot nu toe een ontwerp gebleven . . . . Z i j n boeken, waarbij

eens zijn volgelingen bijna zwoeren, leveren nu op veilingen vaak

weinig meer op dan de oudpapier-waarde. Soms is de critiek zo

eenzijdig, dat alle lof verstomt. Sic transit gloria mundi — z o vergaat

de roem van deze w e r e l d .

11

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen