Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 291

hem na in de brochure De Waarheid bovenal.

Hij ging de hele rede stap voor stap na, en hij oordeelde: 'het betoog

berust op allerlei sofismen.'

Hij schreef: 'het is opmerkelijk, dat evenmin nu als vroeger in Dr.

K.'s betoog ook maar met één enkel woord een beroep gedaan wordt

op de H. Schrift zelve.'

Lohman vond de VU geschikt 'ter levering van mannen, wier doel het

is zekere gevoelens te verdedigen of eene politieke partij te steunen', of

'ter levering van dienaren der Kerk.'

'Maar eene instelling waarin men, enkel zich gebonden achtende aan

de openbaring Gods, de waarheid vrijelijk onderzoekt, is zij niet.'

Lohman raakte een oude kwestie aan toen hij schreef:

'Wij moeten niet zoeken naar vastheid.

Maar wij moeten wel zoeken naar waarheid.'

De Vrije Universiteit werd dus zowel door Bavinck alsook door Lohman

aangevallen op haar karakter: de gereformeerde beginselen volgens kuy-

periaans inzicht. Bavinck wilde vóór alles eenheid en verdere ontwikke-

ling van de kleine luyden, en daarvoor wilde hij de theologie wel onder

het gezag van de kerken brengen. Lohman had bij de oprichting al een

gereformeerde synode in het leven willen roepen om de VU niet afhan-

kelijk te maken van de subjectieve inzichten van Kuyper alleen. Ook om

dat eenzijdige kuyperiaanse karakter aan de VU te ontnemen, was hij

hoogleraar geworden. Juist om die reden, dat men hem wilde binden

aan de kuyperiaanse methodologie (de weg die tot de kennis der gerefor-

meerde beginselen leidt), werd hij weggewerkt. En nu opnieuw bewees

hij, op zijn juridische wijze, dat 'Band aan het Woord' bij Kuyper bete-

kende: band aan de vastheid, die de leider bood.

Bavinck schreef twee jaar later:

'Eene wetenschap, die alleen gebouwd is op den grondslag der Ge-

reformeerde beginselen, zonder dat deze nader aangewezen en

omschreven worden, rust op een zandgrond.'

Daarmee kwam Bavinck na 1899 heel dicht bij Lohman van voor 1899.

Hoe zou de VU zich ontwikkeld hebben, als ze in 1880, toen zowel Loh-

man als ook Bavinck gevraagd werden hoogleraar te worden, samen de

sprong hadden gewaagd? Een historicus mag zoiets niet vragen om te

gaan speculeren, maar wel om aan te geven hoe gebeurtenissen en daden

afhankelijk zijn van de uren, dagen en jaren waarop de mens in de gege-

ven omstandigheden handelt.

285

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen