De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 56
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
gepaard ging met een voor buitenstaanders irritante triomfantelijke
toonzetting.
De achter Kuyper georganiseerde 'kleine luyden' mochten er
met hun meest zuivere openbaring van Gods kerk nadrukkelijk bij
zijn. Zij hadden hun voormannen in de raden, staten en ook in de
regering. Het Pro-Rege-motief klonk overal door in de vergaderza-
len van de 'mannen-broeders'.
De filosoof moet bij dit grondmotief opmerken dat er nog vele
vragen open bleven, met name vragen over het dualisme van ziel en
lichaam, van geestelijk en stoffeUjk, van particuliere genade en
gemene gratie.
Zoals we nog zullen zien, wierp de machtige gestalte van
Abraham Kuyper in de laatste jaren van zijn leven ook een
reusachtige schaduw. Het hcht van het Pro-Rege-motief, dat de
'kleine luyden' zo sterk wist te stimuleren, werd door die schaduw
niet weinig verduisterd. Maar op zichzelf gaf dat grondmotief een
duidelijk zin-perspectief aan het leven. Vele 'mannen-broeders'
werden er door aangesproken. Binnen de Vrije Universiteit
inspireerde dat motief zelfs tot een geheel eigen calvinistische
wijsbegeerte. De ontwikkeling en bestrijding daarvan zal veel van
onze aandacht vragen.
Bijlage: DE ANTROPOLOGIE VAN ABRAHAM KUYPER
Voor een goed begrip van de problemen van ziel en lichaam, zoals die
gedurende de periode 1905 tot 1955 aan de orde kwamen, is een
inzicht in de antropologie van Abraham Kuyper nodig. Ik schreef
daarover op de bladzijden 166 tot 172 en 256 tot 268 van Kuyper en de
VU, maar het is wenselijk dat onderwerp verder uit te werken. Kuypers
gedachten werkten door bij zijn lezers en leerlingen. Met name J.
Waterink, V. Hepp en H. Dooyeweerd hebben daarbij elk eigen
accenten gelegd.
Na 1905 heeft Kuyper niets meer aan zijn antropologie toegevoegd,
zodat het onderwerp strikt genomen buiten het historische kader van dit
boek valt. Daarom ga ik er in een bijlage op in.
Kuyper was dichotomist. 'Met alle Gereformeerden verwerpen ook wij
de Trichotomie, althans voor zoover ze drie substanties in den mensch
stelt', schreef hij in zijn Encyclopaedie. De vijf faculteiten van een
universiteit baseerde hij op het psychisch en somatisch bestaan van de
mens.
Dichotomist was Kuyper, althans voor wat betreft de aanvaarding van
twee substanties. Met dat 'althans' schiep Kuyper ruimte voor meer
52
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's