De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 65
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
Daar trekt de zwarte doodskleur over dien steen der hulpe en des
aanstoots tevens, hij wordt brokkelig en kruimelig, hij stort als stof in
het stof...
Met deze romantisch-emotionele woorden begon Anema zijn
herdenkingsartikel in Stemmen des Tijds. Hij bracht niet alleen over-
vloedig zijn gevoelens van liefde maar ook van afstand onder
woorden. Dat was niet voor het laatst, want Anema zou nog vaak
over Kuyper verhalen. Maar wel kwam in november 1920 met het
overhjden van Kuyper ook aan de VU een einde aan de 19de
eeuw. Want, hoe modem Kuyper in vele opzichten ook was, hij was
in de wetenschap voor alles een Mnd van zijn tijd, de 19de eeuw,
en Bavinck bleek meer dan hij een denker, die reeds tot de 20ste
eeuw behoorde.
Jan Romein heeft getracht omstreeks 1900 een grens tussen de
twee eeuwen aan te wijzen, maar zijn laatste grote werk. Op het
breukvlak van twee eeuwen (1964), bewees veeleer dat de 19de eeuw
doorliep tot de Eerste Wereldoorlog en tevens dat de 20ste eeuw
wortelde in de jaren rond 1880. De nieuwe eeuw, die in de kunst al
met het werk van Van Gogh, Gauguin en Cézaime begon, kwam
aan de VU pas omstreeks 1905 met Anema en Bavinck aan het
woord. Aan de VU stierf de voorgaande eeuw toen Rutgers in 1917
en Kuyper in 1920 overleed, terwijl Fabius daarna zelfs nog tot
1931 het verleden representeerde.
Aan de VU dacht men niet onverdeeld gunstig over Kuyper.
Anema en Bavinck hadden een nieuwe geest gebracht. Kuyper zelf
nam ook afstand van zijn universiteit. Zijn laatste woord tot de
studenten, een geschreven rede uitgegeven ter gelegenheid van zijn
tachtigste verjaardag in 1917 en getiteld Nog in den Band van
Voorheen, was een terugblik op de goede dagen, toen hij nog de
grote leider was. De deputatenrede over De Kleyne Luyden van
november 1917 ging eveneens over dat verleden. In de almanak van
1918 van het 'Studentencorps met de zinspreuk N.D.D.D.'
verscheen het in memoriam over zijn oude vriend, Vir clarissimus
F.L. Rutgers. De zeer uitvoerige serie artikelen met de kenmerkende
titel Van de Voleinding, werd in dat jaar beëindigd. Kuyper keek
veel op zijn eigen werk terug, maar ook stelde hij in zijn laatste
rede nog de vraag: Wat nu?
Dat vroeg Kuyper in mei 1918. 'Wat nu na Kuyper?' hadden al
vele jaren de jongeren zich afgevraagd.
61
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's