De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 404

tijdstromrng op die vleugel vat had, werd de positie daarvan

versterkt. De objectivistische vleugel was door de kerkstrijd

verdeeld en kreeg door haar synthese met de oude tijdstroming

steeds minder gehoor bij de jeugd.

S.U. Zuidema werd een indringend bestrijder van het

subjectivisme, het neo-mandsme, de dialectische theologie en de

existentialistische filosofie. Maar bij hem vond men naast

scherpzinnige analyses en een antithetische opstelling geen bredere

ontwikkeling van eigen systematisch denken. Hij kon dus weinig

bieden aan de medici, die vooral door het werk Allgemeine

Psychopathologie (1913) van Karl Jaspers werden geboeid. De

medici, die zich vooral met antropologische en wijsgerige vragen

bezighielden, waren de psychopathologen. Zij konden geen

aansluiting bij Lindeboom of Dooyeweerd vinden, en door de

betekenis van Freud, Jaspers en Binswanger voor hun vak, kwamen

ze vrijwel vanzelf onder invloed van het irrationahsme.

Vooral de medewerkers van de Valeriuskliniek stonden open

voor de fenomenologische en existentiaUstische benadering van de

mens. Bij L. van der Horst en later ook bij A.L. Janse de Jonge

was veel eerder van synthese dan van antithese sprake.

Van der Horst pubUceerde met medewerking van vier anderen

een werk met een dubbele titel: Medische Anthropologie en

Anthropologische Psychiatrie. Hij wilde het unieke van het menszijn

boven elk gebeuren verheffen. In zijn inleiding schreef hij dat het

werk een boek moest worden, waarin elke verhandeling uitging van

'de menschelijke vrijheid en de ongrijpbare kern van den mensche-

lijken persoon.' Het ging hem om de polaire relaties van deze

irrationele persoonskern. Zijn beschouwingen waren 'niet alleen

gebaseerd op het mysterie van de polaire krachten in de mensch,

maar ook op de existentiëele gemeenschap.' 'Het "ik" staat hier in

wezenlijke communicatie met den ander', schreef hij.

Naar mijn mening was deze medische antropologie niet

voldoende doordacht. In systematisch opzicht was er wel enige

overeenstemming tussen Van der Horst en Lindeboom, maar de

oudere psychiater was irrationahst en de jongere internist behoorde

tot een eerdere tijdstroming. Van der Horst nam de wisselwerking

tussen ziel en lichaam aan. Daarbij had hij behoefte aan een derde

element, een geest, persoon of ik, die ziel en lichaam integreert. De

moderne antropologie wijkt volgens hem uit voor een ziel-lichaam-

problematiek en 'gaat terug tot het oorspronkelijke en dagelijksche

398

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen