De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 47
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
2. Het Pro-Rege-motief van Kuyper
Bij het 25-jarig bestaan van de VU in 1905 was Kuyper een
ambteloos burger, die als oud-minister reisde Om de Oude Wereld-
zee. Hij was toen tien jaar predikant geweest, twintig jaar
hoogleraar en vier jaar minister-president. Hij was nog steeds, vanaf
1872, journalist en hij zou opnieuw, voor de derde keer, kamerlid
worden. Hij was en bleef zijn leven lang theoloog. Als poUticus,
theoloog en joumahst telde Kuyper in 1905, toen hij 68 jaar werd,
nog geducht mee en hij bezat tot zijn dood in 1920 nog veel macht
als voorzitter van het Centraal Comité der Anti-Revolutionaire
Partij en als geestelijk leider van de gereformeerde 'kleine luyden'.
Kuyper was romantisch en bezat een religieuze en dwingende
persoonlijkheid. Hij boog elke dag de knieën om het ook als
politicus met God eens te worden. Hij erkende God als de enige
soevereine macht en hij was bereid in Gods wil te berusten, maar,
zo schreef hij er in een brief aan zijn verloofde bij: 'maar wil dan
ook, o, zoo diep in Gods bestel indringen'. Als politicus en theoloog
bleef hij dat pogen.
Zijn zekerheid vond hij in een letterlijk geïnspireerde bijbel en
in de theologie van het Calvinisme. Dat Calvinisme trachtte hij in
rapport te brengen met het denken van de 19de eeuw.
Hij reageerde in de filosofie op Marx, Darwin en Nietzsche, in
de letterkunde op MultatuU, de Tachtigers en het Symbolisme, en in
de politiek op het imperialisme van Duitsland, Engeland, Amerika
en Japan. Maar Kierkegaard, Freud, Van Gogh, Picasso, Strawinsky
en Einstein vielen buiten zijn gezichtskring. Deze namen bepaalden
reeds de cultuur in de jaren voor 1914, maar tegelijk behoorde de
tijd tot de Eerste Wereldoorlog ook nog tot de 19de eeuw. Kuyper
behoorde in die jaren voomamehjk tot de voorafgaande eeuw.
Om Kuyper in zijn laatste periode, van 1905 tot zijn dood in
1920, goed te begrijpen, geven we een samenvatting van wat we in
het eerste deel over Kuyper en de VU vonden. Daarna willen we
met name het boek Pro Rege bespreken, waarin Kuyper probeerde
de motieven van de particuliere en de algemene genade in een
synthese met elkaar te verbinden.
De eerste bekering van Kuyper, in maart 1863, leidde tot zijn
innerhjke aanvaarding van het predikantschap. Hierop volgde in de
43
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's