Een handvol filosofen - pagina 30

26 / Fragiel begin (1880-1^18)

Verhoudingen tussen mensen die het voorheen goed met elkaar konden vinden, wa-

ren verstoord geraakt. Ook in de boekhandel van Hoedemaker was dat te merken.

Verbroken sociale relaties, maar vooral de schadelijke effecten van het kerkelijk

conflict voor hun gemeenschappelijk geloofsleven brachten Philippus' ouders tot

het besluit om te gaan emigreren naar Amerika. In 1851 vestigden zij zich in Kala-

mazoo in de staat Michigan. De kansen leken gunstig om voor hun gezin een nieuw

begin te maken, maar een jaar later was Philippus' moeder gestorven. Met haar over-

lijden ontviel hem zijn belangrijkste toeverlaat in die nieuwe wereld; hij voelde zich

aan zichzelf overgelaten. De steun die hij zocht, kon zijn vader hem niet geven, ook

later niet. Een vaak moeizame verhouding ontstond tussen vader en zoon - botsen-

de karakters.

Na Kalamazoo College voor zijn middelbare schoolopleiding ging Philippus

theologie studeren aan het Theological Seminary van de Reformed Church in New

Brunswick in de staat New Jersey. Hij was achttien en in zijn tweede jaar toen hij in

1857 besloot zijn studie op te geven. Twijfel ondermijnde het geloof dat hij van huis

uit had meegekregen, geloofszekerheid maakte plaats voor geloofscrisis. Hij kon in

zijn onderhoud voorzien als klerk op een advocatenkantoor, vervolgens als bedien-

de in een ijzerwinkel en later als onderwijzer op een school in Kalamazoo. In het

jaar ervoor, in 1856, had hij actief deelgenomen aan de verkiezingscampagne van de

democratische presidentskandidaat James Buchanan, die als winnaar uit de bus was

gekomen. Korte tijd had hij overwogen om voor een politieke carrière te kiezen,

maar de drang om zijn studie weer op te nemen was sterker geweest. In 1858 zette

hij zijn theologiestudie voort aan een theologische school van de congregationalis-

ten in Chicago en werd daar in 1861 predikant. Hij werd gewaardeerd en trok volle

kerken, maar hij vond te weinig tijd om te doen waar zijn hart naar uitging, stude-

ren. Hij dacht erover om terug te gaan naar Europa; hij zou aan een Duitse univer-

siteit willen studeren.

In 1862 vertrok Hoedemaker, ging studeren in Bonn, Heidelberg en Straatsburg,

maar hield na een jaar Duitsland voor gezien. Het reizen maakte hem nog onrusti-

ger dan hij van nature al was. Behoefte aan een vaste verblijfplaats en aan geestelijke

rust om zijn studie voort te zetten, bracht hem terug in Nederland waar hij zich liet

inschrijven aan de theologische faculteit in Utrecht. Hij begon met een promotie-

studie die hij na vier jaar kon afsluiten. In 1867 promoveerde hij magna cum laude

op het filosofisch-theologische proefschrift Het probleem der vrijheid en het theïs-

tisch Godsbegrip.

Inmiddels had hij zich aangesloten bij de hervormde kerk. Nog voor hij in 1862

was doorgereisd naar Duitsland, had hij Amsterdam aangedaan. Niet wetend hoe

gevoelig de kerkelijke verhoudingen in Nederland lagen, had hij een uitnodiging

aanvaard om op zondag 21 september 's ochtends voor te gaan in de hervormde

Oosterkerk en 's middags in de Nieuwe Kerk van de afgescheidenen aan de Kei-

zersgracht." Toen de afgescheidenen te weten kwamen dat hij ook zou preken in de

hervormde kerk, hadden zij hem een ultimatum gesteld: afzien van de preekbeurt in

de hervormde kerk, anders was hij niet welkom in de Nieuwe Kerk. Hoedemaker

33 Behalve hun kerk aan de Bloemgracht hadden de afgescheidenen ook een eigen kerkgebouw aan de Kei-

zersgracht 489, de Nieuwe Kerk, die in 1857 in gebruik was genomen en in 1904 werd gesloten. In 1888 namen

de dolerenden aan de overkant van de gracht (no. 566) de Keizersgrachtkerk in gebruik, die thans nog bestaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen