Een handvol filosofen - pagina 81
Geschiedenis van de filosofiebeoefening aan de Vrije Universiteit in Amsterdam van 1880 tot 2012
2 HJ. Pos: filosoof met een vrije geest 77
betekenis van een woord, die men
in een grammatica of woordenboek
kan omschrijven, is een theoretische
bezigheid van een taalwetenschap-
per. Dat woord kan echter in het
concrete taalgebruik meer specifie-
ke betekenissen krijgen. Zo be-
schrijft de taalwetenschap het sy-
steem van een bepaalde taal, dat niet
samenvalt met het werkelijk ge-
sprokene. In het bewustzijn van de
gebruikers van een taal functioneert
dit systeem, dat de norm bevat die
voor het spreken van een taal geldt.
Hoewel het taalsysteem een objec-
tief karakter heeft, heeft het ook een
subjectieve kant. Ja, uiteindelijk
fundeert de taalwetenschap haar be-
grippen en onderscheidingen in het
praktische bewustzijn van de taal-
gebruikers. Een door taalweten-
schappers geconstrueerd taalsy-
steem heeft dus een objectieve
geldigheid en een normatief karak-
ter voor zover het aansluit bij de ge- HJ. Pos
bruiken in het bewustzijn van de
taalgebruikers.'*
De hoogleraren van de Faculteit der Letteren en Wijsbegeerte van de Vrije Univer-
siteit hadden de studieprestaties van Pos nauwkeurig gevolgd. Reeds tijdens een
vergadering in 1919, nog voordat Pos zijn doctoraalexamen had gedaan, hadden zij
zijn naam genoemd als een mogelijke opvolger van Woltjer.'' Hij stak met k o p en
schouders boven andere kandidaten uit, die de faculteit de revue had laten passeren.
Zijn studieresultaten in Heidelberg bevestigden de faculteit in haar oordeel, dat ver-
volgens leidde tot het besluit o m aan het college van curatoren te berichten dat Pos
de 'aangewezen m a n ' was o m Woltjer op te volgen als hoogleraar Latijn.^ Als voor-
waarde w e r d gesteld dat hij o o k nog aan de Vrije Universiteit moest promoveren,
en wel op een proefschrift over een onderwerp uit de Latijnse taal- en letterkunde.
Met een professoraat in het vooruitzicht ging Pos in 1922-1923 een semester in
Freiburg studeren, waar hij colleges volgde van Husserl en Heidegger. Vooral H u s -
serl maakte indruk op hem. Zijn stem en optreden herinnerden hem aan Bavinck:
'[VJoorzichtig, doordacht, getemperd, op het eind zich meer verheffend. Even-
wel in zijn methode streng onhistorisch, systematisch dus. (...) Zijn geheele wezen
drukt het uit, hoe jarenlange en moeizame arbeid hem de verovering der "reine Ein-
18 Pos, 2 « r L o g j ^ , p p . 33-36, 54-55. Vooreen analyse van Pos' proefschrift, zie Salverda, 'Over de grondslagen
der taalwetenschap*.
19 Faculteit der Letteren, Notulen, 24 april 1919.
20 Faculteit der Letteren, Notulen, 11 maart 1921.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's
![Een handvol filosofen - pagina 81](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/publicaties-vu-geschiedenis/een-handvol-filosofen/2013/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's