Een handvol filosofen - pagina 388
Geschiedenis van de filosofiebeoefening aan de Vrije Universiteit in Amsterdam van 1880 tot 2012
384 VI C Filosofen van de systematische vakken
In de periode van zijn bijzonder hoogle-
raarschap, van 1988 tot 2004, hield Mus-
schenga zich aanvankelijk vooral bezig
met de zogeheten liberale moraal, waar-
mee hij aansloot bij zijn dissertatie over
de sociale moraal. Evenals de sociale mo-
raal is ook de liberale moraal een smal
begrip van moraal, dat verwijst naar de
condities waaronder mensen die primair
op hun eigenbelang gericht zijn met el-
kaar kunnen samenleven. De vraag wat
goed en waardevol leven is, heeft ech-
ter een meer omvattende strekking en
is van levensbeschouwelijke aard. De li-
berale moraal is de smalle moraal van de
moderne, democratische samenlevingen.
Zij vormt de morele basis voor het sa-
menleven van mensen (en groepen) met
verschillende opvattingen over wat zij
A. W/. Musschenga beschouwen als een goed en waardevol
leven.' Musschenga werkte de liberale
moraal op twee terreinen verder uit: de verhouding tussen godsdienst en moraal, en de
morele basis van een multiculturele samenleving.^'
Ook hield hij zich in die tijd bezig met de 'intrinsieke waarde van de natuur'. Van-
af de jaren zeventig van de vorige eeuw begonnen natuurbeschermers zich te beroe-
pen op de intrinsieke waarde van de natuur. De natuur diende omwille van zichzelf
te worden beschermd, en niet omdat zij nuttig is voor de mens of door mensen an-
derszins wordt gewaardeerd. Volgens deze natuurbeschermers was de intrinsieke
waarde van de natuur objectief en onafhankelijk van menselijke waarderingen. Mus-
schenga toonde aan dat een beroep op intrinsieke waarde pas inhoud en argumenta-
tieve kracht krijgt als het wordt ingekaderd in een ethische theorie.'^
Nadat Reinders zich in 2001 had teruggetrokken uit de faculteit, volgde een jaar
later de benoeming van Musschenga tot gewoon hoogleraar wijsgerige ethiek, zij
het in deeltijd. In 2004 hield hij opnieuw een inaugurele rede, getiteld Empirisch
geïnformeerde ethiek. In deze rede stond de vraag centraal: waarom zou de theo-
retische ethiek, die zich bezighoudt met definities van goed en juist handelen en met
30 Zie zijn bijdragen in A.W. Musschenga en F.C.L.M. Jacobs (red.). De liberale moraal en haar grenzen.
Recht, ethiek en politiek in een democratische samenleving (Kampen, 1992).
31 Over het eerste onderwerp handelt zijn artikel 'Protestantse traditie en medische ethiek', in R.W. Munk
(red.), Laten we een mens maken. Religieuze traditie en medische ethiek (Kampen, 1991), pp. 55-91. Voor het
tweede onderwerp: 'Punishment or Child Abuse? Moral Conflicts and Two Kinds of Incommensurability', in
A. van Harskamp (ed.), Conflicts m Social Science (London, 1996), pp. 100-123.
32 Zie Musschenga, 'Intrinsic Value and Intrinsic Valuing', in Marcel Dol cum suis (eds.), Recognizing the
Intrinsic Value of Animals. Beyond Animal Welfare (Assen, 1999), pp. 97-123. Een ander onderwerp dat destijds
zijn aandacht vroeg was 'integriteit'. Politici, bestuurders, ambtenaren en managers dienen integer te zijn. Maar
niet alleen zij, ook 'gewone' mensen raken bijzonder verontwaardigd als hun integriteit in twijfel wordt getrok-
ken. Van bijvoorbeeld een ambtenaar die we als integer beschouwen, weten we niet hoe hij in zijn als privé-leven
is. Iemand met wiens opvattingen we het niet eens zijn, kunnen we toch integer noemen. Zie Musschenga, Inte-
griteit Over eenheid en heelheid van de persoon (Utrecht, 2004).
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's
![Een handvol filosofen - pagina 388](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/publicaties-vu-geschiedenis/een-handvol-filosofen/2013/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's