De Buchman-beweging. ¹)

I.

De geschiedenis der kerk is er eenerzijds ook een van gedurige menschelijke ontrouw geweest.

Reeds in het Oude Testament wordt u in tafereel na tafereel geteekend, hoe dat Israël, dat de Heere verkoren en geroepen en met de keur van Zijn genadegaven overladen had, het verbond breekt, de Uefde van zijn God veracht en zich tot de vreemde goden begeeft, om deze aan te hangen en te dienen.

En als straks door middel van den arbeid der

apostelen de nieuwtestamentische kerk in de wereld geplant is, herhaalt zich hetzelfde droeve spel vele malen. Door elke eeuw gaan de rouwklagers roud, die weenen om liet goud, dat verdonfccrd werd, en over het gruis, waartoe de heerlijkheden van Sion vermalen zijn. Geklaagd wordt dan over de vervalschiug van het evangeUe en de verlating van de belijdenis der vaderen; over den gedoofden ijver en de geringe liefde; over de verwereldlijking van het leven en hel verlaten der oude paden; over de afneming van het kerkbezoek en de kwijnende belangstelling voor de geestelijke dingen.

En niet alleen menschen, maar bovenal uw God zelf klaagt dan van den hemel. De vele klachten Gods, die in den Bijbel aangeheven worden, zijn ook in dezen zin het eeuwige Woord des Heeren, dat zij waar zijn in eiken tijd, en in iedere eeuw bestaansrecht hebben: Och! had naar Mijn raad zich Mijn volk gedragen! Och! had Isrels zaad op Mijn effen paan ijv'rig willen gaan naar Mijn welbehagen I

Het ware troosteloos, indien dit het eenige zou zijn, dat door ons kan worden getuiffd. Maar de geschiedenis der kerk is ei anderzijds ook een van onuitputtelijke genade < ün van heilige, onkreukbare goddelijke hondstrouw. Hij laat niet varen de werken Zijner handen. Hij gedenkt aan Zijn verbond tot in duizend geslachten. Hij heeft aan de gemeente als haar Hoofd den opgestanen en verheerlijkten Christus gegeven; en deze Christus, eenmaal gegeven zijnde, blijft gegeven. Door Zijn kracht wordt de kerk telkens als uit de dooden opgewekt. Hij laat door Zijn Geest Zijn nieuwe opstandingsleven ingolven in haar doodsmoerasscn, om ze toch nog te maken tot een rivier Gcuds, vloeiende en springende tot in het eeuwige leven.

Gods trouw aan Zijn Verbond betoont zich ook hierin, dat, wanneer hel honds volk Hem verlaten heeft, Hij het weer opzoekt en Hij door Zijn Geest mannen verwekt, die de reformatie ter hand nemen en die de kerk uit haar verval, hetzij in leer, hetzij in leven, hetzij in beide, oprichten en tot haar oorspronkelijke zuiverheid terugvoeren willen. Want reformatie, in welken tijd en onder welke omstandigheden ook ondernomen, vertoont vooral deze drie karaktertrekken.

Reformatie richt zich a'llereerst op het bondsvolk zelf. Zij brengt in het huis Gods, hetwelk is Zijn gemeente, op de plaats van dwaling en zonde, die binnendrongen, weer waarheid en heiliglieid. 2)

En dan niet een nieuwe waai-heid en een nieuwe heiligheid. 'Want reformatie wil voorts de oorspronkelijke leer en den oorspronkelijken dienst van God Tfcierstellen. Zij keert tot het uitgangspunt weder, niet om daarbij te blijven staan, maar om, met de Schrift in handen, vandaar uit den zuiveren ontwikkelingsgang terug te vinden en zich daarop naar de toekomst heen te bewegen. 3)

En zij doet dit ook, omdat reformatie ten derde altijd ten doel heeft om, vanuit de gezuiverde en herstelde kerk als centrum, het heele wereldleven te heiligen en te vernieuwen en tot z^en to zijn.

Naast zulke reformaties hebben zich echter ook herhaaldelijk revivals of opwekkingsbewegingen voorgedaan.

Nu IS een revival op zichzelf geen specifiek Christelijk verschijnsel. Het moet ook voorkomen in die heidensche godsdiensten, en met name in die van Indië en China. *) Maar desniettemin schijnt er geen religie te wezen, die zoo rijk is aan opwekkingen als de Christelijke. Vooral het einde van 'de achttiende- en het begin van de negentiende eeuw zijn in dit opzicht bizonder vruchtbaar geweest. Zoowel in Amerika als in Engeland, zoowel in de Scandinavische landen als in Frankrijk, in Beieren, Wurttember^ en de verdere Staten van Duitschland, in Zwitserland en Nederland hebben zij zich ontwikkeld en voortgeplant.")

Deze revivals vergelijken de kerk- en wereldgeschiedenis bij voorkeur me't het rhythme van' de zee, waar vloed eu eb, het aan- en wegvloeien van het water, elkaar gestadig afwisselen. Deze beeldspraak drong ook bij ons binnen en wordt in sommige kringen speciaal gebruikt om het leven van den individueelen geloovige ermee te typeeren.

Toch moeten wij met dergelijke beeldspraak voorzichtig zijn.

Vooreerst gebruikt de Schrift haar nergens; en verdient 'het nog altijd aanbeveling, om voor de geestelijke dingen geen andere beelden en gelijkenissen in te voeren, dan door haar aan de hand worden gedaan, s)

Daarbij deugt het beeld als beeld niet, omdat het niet duidelijk maakt, wat er precies mee wordt bedoeld. Gij kunt u niet altijd aan den indruk ontworstelen, dat hierbij vooral aan de deining, de verheffing en inzinking van het gevoelsleven wordt gedacht.

Bovendien deugt het heelemaal niet als beeld om de geschiedenis er mee te typeeren. Want bij 't strand der zee gebeurt niets. Er heeft wel eindeloos afwisseling, maar geen vooruitgang of ontwikkehng plaats. Er wordt geen historie gemaakt. Het blijft daar, zooals het er altijd was.

En, wat erger is — de beeldspraak van eb en vloed ontneemt aan het verval der kerk zijn schuldig karakter. Zij wekt de gedachte, alsof wij daarin met een natuur-noodwendigheid ^ doen hebben, waaraan wij niets verhelpen konden en waarin ook niemand van ons verandering kan brengen. Zij heeft in onze kringen de antinomiaansche idee gesteund, alsof in de weg- en aandeining der gevoelswateren een kenmerk van de eclitheid des geloofs zou bestaan; en zij heeft bij de revivaiisten de aanmatiging bevorderd, alsof geestelijke opwekkingen regelmatig en W'etmalig moeten weerkeeren, zoodat wij van te voren aan den stand van de wereldzee reeds kunnen opmaken, of het weer weldra vloed worden moet. Heeft bij voorbeeld in 1909 James Burns niet geprofeteerd, dat de kerk van Christus niet aan den vooravond van haar ondergang, maar aan dien van haar herleving stond, en dat even zeker als de dag komt, wanneer de lange nacht ten einde is, zoo ook na dezen tijd een revival moest komen? „Niets in de wereld is zekerder dan dit".')

Doch ook afgedacht hiervan, verschillen reformatie en revival aanmerkelijk van elkander. Het laatsLo begint ia den regel niet in-, maar buiten de kerk. Het neemt den historïschen draad niet op, om daaraan veirder te spinnen, maar werkt altijd min of meer als een geestelijke revoJutie; terwijl het eindelijk niet vanuit de kerk de wereld christiauiseeren, maar vanuit de bekeerde wereld de kerk uit haar slaap opwekken wiL

Als zulk een revival heeft zich in de laatste jaren bij ons ook aangediend de Bucliman-beweging. Sinds de Middeleeuwen zou het in het wereldgetij reeds drie malen, telkens om de ongeveer twee eeuwen, vloed geweest zijn en elk nieuw hoog getij was tegelijk een nieuw revival van den Heiligen Geest.

Eerst kwam de vloed op in Franciscus van Assisi, die de mensclien zocht te bevrijden van hun gebondenheid aan de stoffelijke dingen. Daarna verhief hij zich in Luther, om de kerk te verlossen van de overheersching door menschelijke instellingen en dogma's. Toen kwam hij opzetten in John Wesley, om haar uit haar slaap en doodschheid te doen opstaan. En nu stroomt hij aan in de Buchman beweging.») Wat Franciscus voor de veertiende-, Luther voor de zestiende-, Wesley voor de achttiende eeuw geweest is, zal Dr Frank Bucliman voor de twintigste zijn.

Deze beweging laat uitteraard ook onze kringen niet onbewogen. Zij heeft zich daar reeds zoozeer laten bemerken, dat partij-kiezen onvermijdelijk is geworden. Zij heeft zich met zulk een overtuiging aangediend als hèt geneesmiddel bij uitnemendheid voor de nooden van onzen tijd; haar stem gaat zóó krachtig ook tot onze kerken en tol ons als haar leden uit, om de tot nog toe bewandelde paden te verlaten en voortaan op haar wqgen te wandelen, dat met allen ernst de vraag onder de oogen moet gezien: brengt de Buchmanbeweging inderdaad reformatie dan wel deformatie? Is zij terugkeer tot-, of verlating van het oorspronkelijke Christendom? Beteekent zij ware of valsche ontwikkeling? Menschen-cultuur van beneden of regenereerende kracht Gods van boven? Moet zij uit den Heiligen Geest of uit andere factoren verklaard?

Het is deze kernvraag, die de volgende artikelen willen trachten te beantwoorden. Maar daartoe zal het noodig zijn, dat de Buchman-beweging eerst in haar meest typeerende beschouwingen en praktijken geteekend wordt.

E. D. KRAAN.

1) In eenigszins uitgebreiden vorm volgt hier het referaat, dat door mij op den Theol. Schooldag, 20 Juni 1935, te Kampen gehouden werd.

2) Dr A. Kuyper, Tractaat van de Reformatie der Kerken, 116.

3) Dr H. Bavinck, in: De Kerktiervorming (Gedenkschrift bij het vierde eeuwfeest), 7. (Dr K. Schilder in: Van 's Heeren wegen. De Afscheiding van 1834 op 10, 11 en 12 October 1934 te Utrecht herdacht), 44 v.v.

4) James Burns, M. A., Revivals, their laws and leaders, 2.

5) Zie hierover nader: James Stalker, Revivals of religion, art. in Hastings' Encyclopaedia of religion and ethics X, 753—757; W. Wendland, Erweckungsbewegung, art. in Die Religion in Geschichte und Gegenwart, IP, 295—303; A. Bruckner, Erweckungsbewegungen ihre Geschichte und ihre Frucht fur die christliche Kirche; C. G. Finney, Revivals of religion; R. A. Torrey, How to promote and conduct a succesfuU revival.

6) Dr K. Schilder, Anthropomorphe prediking, in den bundel: Bij dichters en schriftgeleerden, 392 v.v.

7) t. a. p. 47.

8) Harold Begbie, Life changers, 161.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen