„De tyrannie verdrijven...."

Mogen we dr Zuidema gelooven, dan moet bij de eerstvolgende nationale feestviering, b.v. ter eere van de hooggeroemde Benelux, als in tegenwoordigheid van onze federatief-bekenden, b.v. den zeer loyalen en democratischen heer Spaak, groot-Europeeër, het Wilhelmus na de Brabangonne, c.q. de Marseillaise, aangeheven wordt — ieder zijn meug — iedereen spontaan tot den blijden verbonden volkszang worden toegelaten, behalve dan de heer Zijlstra. Het is nl. noodis-. althans hém eerst te examineeren in de interpretatie van den regel uit het Wilhelmus:

de tyrannie verdrijven, die mij het hart doorwondt

Meneer Spaak blijft ongemoeid: hij heeft een mooie bril en is óók voor de federatieve gedachte. Hij verdrijft de tyrannie door een klein burgeroorlogje, opdat de democratie om beurten alles of niets beteekene. Maar Zijlstra — houd dien in de gaten. Want die wil de tyrannie heelemaal niet verdrijven. Ook doorwondt zij hem het hart ganschelijk niet. Hij is ongetwijfeld een vrééselijk mensch. Want — Zuidema heeft het zelf gezegd — Zijlstra voert dety-.

rannie der zichtbare, institutaire kerk in. Het staat in de N. P. Gr. Ct. En het staat, nogmaals, op bl. 13, der brochure „Ja, tenzij ". Die is een herdruk der artikelen van de N. Pr. Gr. Ct, geschreven contra den Heer Zijlstra.

Wat mag het vaderland toch dankbaar zijn, dat wij nog synodocratische hoofdonderwijzers hebben. Eén hunner — „historisch" — heeft de brochure: „Ja, tenzij " meegegeven aan die schoolkindertjes wier ouders vrijgemaakt waren. Evangelisatie in partibus — althans in particulis — infidelium. Laat men toch ons Wilhelmus redden, opdat de reunie met den nationaal-federatieven en Beneluxpartner Spaak niet ververstoord worde. Spaak is voor de Spaaksche orde in Europa, en voor de Hoogste Spaaksche Justitia. Maar de Souvereiniteit bij de Gratie Gods dreigt te worden aangetast door zoo'n tyran-rebel van één-en-dertig. Om Spaak te bewijzen, dat wij geen spaak in 't foederale festival laten steken, zij de leuze: staak Zijlstra.

U vraagt zich af, waar de Heer Zijlstra, die toch vroeger zoo mooi 't Wilhelmus mee kon zingen, zijn zwenking ten kwade heeft beleefd? Hoe dié man zóó vallen kon?

Zuidema zal het u vertellen. Bladzij dertien. Daar wordt van Zijlstra een catalogus der ketterijen gegeven. Als daar zijn:

a) de kerk is „het middelpunt van het leven";

b) aan de kerk heeft Christus de politieke beginselen gegeven;

c) alle taak vindt „haar uitgangspunt in de kerk".

A is erg; b is erger; c is 't ergst, zegt Zuidema.

Lees maar:

„Vooral die l a a t s t e u i t s p r a a k (blz. 18 9) is hier typeerend en verderfelijk. Zij voert de tyrannieder zichtbare, institutaire kerk i n".

Ziezoo. Ik houd van Zuidema's directheid. Indien zij een blijk van ijver „met verstand" is, zal zij een zegen zijn. Dan moet het ons spijten, dat Zijlstra nog over zoo'n nimmer droge pen beschikt. Is zij onverhoopt uiting van een ijver niet met verstand, ja, dan móet het ons spijten, dat Zuidema soms vergeet dat hij toch professor is. Want dan verderft hij de jeugd. Maar zoolang we de tyrannic van een vreemde ideologie willen verdrijven, zoolang blijft dit punt aan de orde: w i e redt nu het Wilhelmus ? Het probleem is niet te ontgaan; want wie de tyrannic, ook al is het die van de zichtbare, institutaire kerk, invoeren wil, die kan geen Wilhelmus meer meezingen naar den geest van Mamix. Mamix van St Aldegonde. De man is niet vreemd aan de historie van het Wilhelmus. A Ts Zuidema gelijk heeft, dan doet hij het vaderland een goeden dienst, door Mamix te beschermen tegen Zijlstra. Gun den marxist Spaak het federale leven, maar sla de anti-Mamixisten neer, ook al heeten ze Zijlstra.

Maar — hééft Zuidema gelijk?

We zullen maar niet vragen, of de kerk, waartoe hij behoort, de tyrannie uit eigen lichaam verdreven heeft. Wij meenen ontkennend te moeten antwoorden, maar Zuidema zal allicht bevestigend getuigen. Hij zal tyrannie misschien als een kwestie van opportuniteit zien, als onze partner Spaak. Zoodat ieder, die, ook langs legitiemen weg. Spaak een spaak in 't wiel steekt, ipsö~~fMto tyran moet heeten, met of zonder zichtbare, institutaire vakbonden.

Maar die kerk. Die zichtbare kerk. Die institutaire kerk. Zijlstra heeft de altijd roya'e onzichtbare kerk niet geëerd naar de wijze van de wijsbegeerte der wetsidee op dat punt waar ze Kuyper tot leidsman nam, en houdt nog ^an Augustinus vast, die het zichtbare, i n s t i t u t a i r e kerklichaam een deel noemde van de universeele kerk, het volle Jeruzalem. Een deel, en geen tijdelijke verschijning.

Vandaar Zijlstra's deraillement. Zoo zegt Zuidema het ook.

En daarom is Zijlstra bij de tyrannen.

Want hij meent, dat aan de kerk "de woorden Gods zijn toebetrouwd. En dat dit „toebetrouwen" insluit, dat het lichaam, waaraan — om zijn „dienst" te mogen doen — die woorden Gods zijn overgedragen en opgedragen, zichtbaar is en institutair. Zijlstra meent nl., dat het toeb etrouwen van een pand met het oog op een in den tijd te verrichten dienst alleen mogelijk is in geval er een in den tijd optredend instituut is, zichtbaar.

Daar ligt de pointe.

En nu meent Zijlstra, dat de Kerk, als spreekster van Gods Woord, dus opeischen mag de heerschappij van dat Woord.

En dat is nu zijn onverdraaglijke tyrannie. Hij kan geen Wilhelmus meer interpreteeren naar Mamix. Want hij weet niet meer, wat dat is : „Om Godes Woord gepresen".

Dat prijzen moet niet den tijdelijken, maar den boventijdelijken kant uit. Niet de zichtbare, doch de onzichtbare Kerk. Niet het hoorbare, doch het onhoorbare Woord.

Vriend Earth, en de P.v.d.A. zal het wel verdragen. Spaak ook. En die hoofdonderwijzer, als hij einde'ijk de zooveel kilometers afstand tusschen zich en zijn naaste voorgangers ingehaald heeft, óók zoo goedvinden. zal het straks

Maar — en nu leggen wij het wapen van den spot ter zijde, hoewel het niet ongeoorloofd is — maar wij zingen liever met Zijlstra mee het Wilhelmus. Want bij die tyrannie verdrijven dacht Mamix aan den opbouw van het zichtbare, institutaire kerklichaam. Op het Oude Delft in Delft zie je nog de sporen van Wilhelmus' toenmalige interpretatie. En ik zie er weer de versche sporen.

En als Zijlstra en ik dan aan den regel „Oorlof mijn arme schapen" toegekomen zijn, nu ja, dan denken we heusoh aan de applausgevers van Zuidema.

De latere dr A. W. v. d. Vaart Smit heeft eens in een candidaatspreek — ik hoor het hem nóg zeggen — uitgeroepen: „en dan zijn wij de moderne critiek dankbaar voor haar machteloosheid". In dien geest zijn wij met Marnix dankbaar jegens Zuidema. Voor zijn juist bij hém dezen keer zoo opvallende machte­ loosheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen