Revue 1998 - pagina 13

icultelt der irdwe temschappei

i j s o p G r o e n l a n d , g r o e n t e op IJsland Simon Troelstra heeft onderzoek gedaan naar Laat-Kwartaire hoogresolutie stratigrafie en paleooceanografle van het gebied 6264 N offshore ZO van Groenland. Hier volgt een beknopt verslag. "Groenland is een Deens eiland, dat de grootste ijskap van het noordelijk halfrond draagt. Het geologisch onderzoek w o r d t er verricht door de Geologische Dienst van Groenland en Denemarken (GEUS). Wat maakt Groenland zo b i j z o n der? De thermo-haliene circulatie in de oceanen w o r d t aangedreven d o o r een systeem dat we de conveyor belt (lopende band) noemen. Eenvoudig voorgesteld w e r k t de conveyor als v o l g t : in de Groenland/Noorse Zee koelt zeewater, aangevoerd door de G o l f s t r o o m , af en w o r d t zwaarder. De v r i j k o m e n d e w a r m t e bepaalt v o o r een groot deel ons aangename West-Europese klimaat. Het afgekoelde water v o e g t zich bij het koude water van de Groenland Stroom, buigt om Groenland heen en stort zich dan als een onderzeese waterval in de Atlantische Oceaan. Op grote diepte s t r o o m t dit water om Afrika en Australië heen, om in de Pacifische Oceaan aan de oppervlakte te k o m e n . Het nu o p g e w a r m d e water k o m t als

vrije

E

< ö o

o p p e r v l a k t e s t r o o m via Indonesië en de Indische Oceaan in de Atlantische Oceaan t e r u g , het laatste stuk als de bekende G o l f s t r o o m . Bij aankomst in de Groenland Zee begint de cyclus opnieuw. Wat gebeurt er als de m o t o r langzamer gaat lopen of zelfs stopt? Deze situatie treedt op tijdens ijstijden met grote gevolgen v o o r ons klimaat. Maar hoe snel dit gaat, daarover verschillen de m e n i n g e n . Geen betere plek om dit te onderzoeken dan in het k l o p p e n d hart van de conveyor belt. We moesten in het onderzoeksgebied locaties zien te v i n d e n , waar de sedimentatiesnelheid zo hoog was dat we klimaatsveranderingen op de voet konden v o l g e n . Aan de hand van beschikbare seismische profielen konden we een aantal plekken a a n w i j z e n , die m o g e l i j k aan onze v o o r w a a r d e n zouden v o l d o e n . We stelden ons de volgende h o o f d d o e l e n : 1) aantonen dat na de laatste ijstijd de

conveyor belt vanuit stilstand weer op gang k w a m ; 2) verzamelen van diepzeekernen die de snelheid van klimaatveranderingen gedetailleerd laten zien (hoge sedimentatiesnelheid, hoge tijdsresolutie); 3) proberen de Groenlandse ijskernchronologie te correleren met veranderingen in de paleoceanografie. Samen met Ton Kuijpers, die bij GEUS w e r k t e en die ik nog van vroeger kende, heb ik een onderzoeksvoorstel geschreven en bij de NWO-stichting Geologisch, Oceanografisch en A t m o s f e r i s c h onderzoek (GOA) i n g e d i e n d . Het voorstel werd februari 1996 posit i e f beoordeeld. Aan de slag! Nog a n d e r h a l f j a a r te gaan. Het is niet eenvoudig een geschikt schip te v i n d e n . Schip en bemanning moeten aan een aantal technische eisen v o l d o e n en ook nog betaalbaar z i j n . Met een modern West-Europees ijsklasse-schip zou v o o r de kust van Groenland het geld al op z i j n . Deze m o g e l i j k h e i d |

Universiteit

De faculteiten

amsterdam

11

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen