Revue 2000 - pagina 13

samenwerking en competitie, maar ook voor

w o r d t , je steeds meer prosociaal gedrag gaat

ons inzicht in interpersoonlijk en sociaal-

vertonen. Het percentage prosocialen stijgt

maatschappelijk gedrag in het 'echte leven',

naarmate we ouder worden - ze neemt toe

zoals milieu-relevant gedrag, opofferingsbe-

van 56% (1 5-30 jaar), 67% (30-44 jaar), 78%

reidheid in intieme relaties, en donaties aan

(45-59 jaar) t o t 82% (60 jaar en ouder). Het

goede doelen", aldus Van Lange.

percentage individualisten neemt systema-

Zowel in de Verenigde Staten als in

tisch af over deze leeftijdscategorieën (3 1 %;

Nederland blijken prosociale mensen en indi-

25%, 1 6% en I 5%), en hetzelfde geldt voor

vidualisten weinig te verschillen in de opoffe-

competitieven (1 3%, 8%, 6% en 3%). Ons

ringsgezindheid in intieme relaties. De

gedrag is gerelateerd aan de levensfase

onderliggende redenen voor de opofferings-

waarin we verkeren. In de j o n g e jaren van

gezindheid verschillen daarentegen w e l . Van

volwassenheid (20-30 jaar) staat veel in het

Lange: "Een belangrijke determinant van

teken van concurrentie om schaarse 'goede-

opofferingsbereidheid is de mate waarin

ren': een partner of een vaste baan. Daarna

mensen zich 'gehecht' weten aan hun part-

v o l g t een periode waarin 'settling' centraal

ner, en ook in andere opzichten sterke

staat: huwelijk, kinderen, een k o o p w o n i n g .

gevoelens van afhankelijkheid laten zien.

Dat doet een groter beroep op je sociale

Deze ervaringen en gevoelens worden 'bin-

gedrag. Vervolgens w o r d t op hogere leeftijd

d i n g ' g e n o e m d , en het blijkt inderdaad dat

de gezondheid minder waardoor je afhanke-

mensen met veel binding meer bereid zijn

lijker w o r d t van anderen en prosociaal

tot opoffering dan mensen met weinig bin-

gedrag gaat v e r t o n e n . Maar voor alle leeftij-

d i n g . Individualisten willen zich alleen opof-

den geldt dat prosociaal gedrag zich terugbe-

feren als men een sterke b i n d i n g ervaart.

taalt, waardoor de aanvankelijke loser altijd

Prosocialen, daartegen, zijn ook geneigd zich

Is winner uit de bus komt."

op te offeren als de b i n d i n g minder sterk is. Een mogelijke verklaring voor deze bevindingen is dat prosocialen vooral oog hebben

Paul van Lange, 38 jaar

voor het welbevinden van de partner. Individualisten zijn vooral bereid zich op te

"Hoogleraar Sociale Psychologie in het b i j z o n -

offeren wanneer zij zich afhankelijk voelen

der sociale interactie en interdependentie aan

van de relatie, een o v e r w e g i n g die te verkla-

de VU

ren is in termen van het het streven naar

• Bijzonder hoogleraar Sociale Psychologie aan

lange-termijn eigenbelang. Competitieve

de Universiteit Leiden

mensen blijken over het algemeen weinig

• Vooropleiding Sociale Psychologie met speciali-

bereid t o t opoffering in intieme relaties."

satie methodologie aan de Rijksuniversiteit Groningen

Sociale o u d e r d o m

• Gepromoveerd in 1991 aan de Rijksuniversi-

Paul van Lange gelooft in de veranderbaar-

teit Groningen op het proefschrift 'The Morality

heid van de mens. "Prosociaal gedrag sluit

and Rationality of Cooperation'

c o m p e t i t i e f gedrag niet uit en ook de omge-

• Werkzaam sinds augustus 1990 aan de facul-

keerde situatie kan het geval zijn. Bovendien

teit Psychologie en pedagogiek

blijkt uit onderzoek dat naarmate je ouder

vrije Universiteit

amsterdam

De Hoogleraar

11

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen