VU Magazine 1971 - pagina 83

m

magazine

Arbeidersraad benoemt directeur papierfabriek Natron Zelfbestuur van arbeiders lijkt binnen de Nederlandse verhoudingen een volstrekt onhaalbare kaart. Hoe kunnen arbeiders nu een grote onderneming besturen? Ze hebben toch geen snars verstand van moderne bedrijfsvoering? Bovendien: zolang ze behoorlijk betaald worden, interesseert hun dat hele zelfbestuur waarschijnlijk geen cent. De kopzorgen van de directeur kunnen hun gestolen worden, als zij maar genoeg vrije tijd over houden om televisie te kijken en te vissen.

Die redenering klopt als een bus, totdat het woord Joegoslavië valt. Daar schijnen ze al jaren arbeiders-zelfbestuur te kennen. Zou het dus toch kunnen? Maar dan komt de twijfel weer boven: de welvaart van Joegoslavië kan toch niet aan de onze tippen? En gaan er ook in Joegoslavië geen stemmen op om een stuk directe democratie in de bedrijven op te offeren aan een grotere efficiency? Dr. M. J. Broekmeijer (Universiteit van Amsterdam, in 1968 gepromoveerd op het proefschrift 'De arbeidersraad in Zuidslavië') en drs. J. J. Ramondt (Sociaal-Wetenschappelijk Instituut van de VU) hebben zich samen grondig verdiept in de voor- en nadelen van het arbeiders-zelfbestuur. Dankzij het kort geleden gereedgekomen, zeer lijvige rap-

port van hun bevindingen kan iedereen thans eigen vooroordelen toetsen aan een stukje praktijk. Dat is dan praktijk van de papierfabriek Natron in Maglaj in Bosnië. Het vierhonderd pagina's tellende rapport van Broekmeijer en Ramondt bestaat voor een groot deel uit notulen van de arbeidersraad, de comités van deze raad, de verschillende arbeidseenheden en de vakbonds- en partijorganisaties binnen de fabriek. Wie deze notulen leest verbaast zich voortdurend over de bijna grenzeloze openhartigheid die deze fabriek ten aanzien van zichzelf betracht. Wij zien het in Nederland nog niet gebeuren dat een onderneming verslagen openbaar maakt van allerlei interne vergaderingen. Al-

De zakkennaaierij van de papierfabriek Natron in Joegoslavië waar de arbeiders zelfbestuur kennen.

leen al voor de concurrentie zou je zoiets nooit doen. Een korte bloemlezing uit het door Broekmeijer en Ramondt bijeen gebrachte materiaal geeft al een aardig beeld van de dagelijkse praktijk van het zelfbestuur. De arbeidersraad van Natron telt 66 leden, waarvan jaarlijks de helft aftreedt. De raad benoemt de directeur (telkens voor vier jaar) en neemt alle belangrijke beleidsbeslissingen, o.m. over de investeringen van de onderneming. Doordat de raad de directeur benoemt en verder belangrijke beslissingsbevoegdheden heeft, bindt men de leiding aan de mening van het personeel. Bij de verkiezing van de raad heeft ieder lid van de fabriek één stem. Hoewel een groot deel van de 2.000 man personeel zelt ongeschoold is, be29

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen