VU Magazine 1972 - pagina 67

Haken en ogen aan onderzoek Drs. Joop Brongers (27, bed rijfssocioloog) verbleef gedurende drie maanden van zijn stageperiode eigenlijl( illegaal in Tanzania. Hij was niet op de hoogte van de regel dat voor wetenschappelijk onderzoek in Tanzania toestemming nodig is van de regering in Dar-es-Salaam. Die wijst dan een begeleider aan, die de onderzoeker terzijde staat. Daaraan is een procedure verbonden die twee jaar tijd kan vergen. Drs. Brongers, onkundig van deze gang van zaken, was met aanbevelingen van de VU en gerugsteund door Philips, op eigen houtje naar Tanzania gegaan, waar het weinig scheelde of hij werd meteen teruggestuurd.

Deskundige De Belgische manager van de Philipsvestiging ontfermde zich in die benarde situatie over de heer Brongers. Formeel werd hij in de Philips-organisatie opgenomen, zodat hij zijn onderzoek kon doen als 'deskundige van Philips'. Hoe is het om wetenschappelijk onderzoek te doen in dienst (hoe formeel ook) van een industriële reus als Philips? 'Vermoedelijk iedereen die stage gaat lopen in een bedrijf is kritisch ingesteld tegenover het bedrijfsleven als zodanig. Dat heeft zich wat aan je vastgezet. Dan kom je in het bedrijf en dan ga je je afvragen of je de kritiek die je hebt, terecht hebt. Dan kom je in een evenwichtssituatie. Dan ontdek je: dat moet ik genuanceerder zien en dat wat anders.'

Geen druk Van enige druk van de zijde van Philips was geen sprake. Wel was er interesse in een verkennend onderzoek, te verrichten door iemand die bedrijfssociologisch gekwalificeerd was en die wat aan niet-westerse sociologie had gedaan. Die combinatie was aanwezig bij drs. Brongers. Een van de conclusies van zijn onderzoek luidde, dat in de radioassemblagefabriek in Tanzania de mogelijkheden ontbreken voor de Afrikaanse arbeiders om zelf verantwoordelijk te zijn, terwijl die verantwoordelijkheid, volgens drs. Brongers, voorwaarde is voor ontwikkeling.

In Arusha, een stad in de Oostafrikaanse staat Tanzania, is in een hygiënisch uitziend gebouw een fabriek van Philips gevestigd. Er worden radio's in elkaar gezet met onderdelen die uit Nederland afkomstig zijn. Om het gebouw, op ruime afstand daarvan, staat een solide hekwerk als een sprekend symbool van de geïsoleerde positie Drs. Joop Brongers

die dit stuk westerse 'vooruitgang' inneemt in de samenleving die de Tanzaniërs voor ogen staat. VU-socioloog (inmiddels drs.) Joop Brongers doorliep een stage van drie maanden in deze vestiging en schreef over zijn onderzoekingen een doctoraal-scriptie. Hij waagt zich aan de stelling dat het misschien beter zou zijn voor de ontwikkeling van Tanzania wanneer Philips uit het land zou verdwijnen en men zelf de produktie van radio's ter

hand zou gaan nemen. Die radio's zouden dan wellicht wat krakkemikkig uitvallen en misschien zou met veel gekraak alleen radio Dar-es-Salaam te ontvangen zijn. Daar zou tegenover staan dat er meer mensen aan zoaden kunnen werken en dat er deviezen zouden worden bespaard. Brongers is het, kortom, niet eens met het standpunt dat vestiging van een onderneming in een ontwikkelingsland in ieder geval modernisering betekent. 'Van ontwikkeling is pas sprake als ook de sociale structuur zo ontwikkeld is, dat Afrikaanse arbeiders medeverant^ woordelijkheid kunnen dragen.'

'Hurp^ 'Ernstig is„' zegt Joop Brongers,, 'dat inis

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen