VU Magazine 1972 - pagina 315

Dr. O. Jager:

'Juist realisten sprelcen als idealisten' A^fl de VU-dag die vorige maand werd gehouden, bleek er veel vraag te zijn naar de tekst van de inleiding die door dr. O. Jager werd gehouden, vooral omdat die inleiding niet een toelichting was op dr. Jagers artikel dat in het juninummer van VU-magazine werd gepubliceerd, maar een aanvulling daarop. De tekst die dr. Jager beschikbaar stelde, omvat niet alleen zijn inleiding, maar ook zijn de antwoorden erin verwerkt die hij gaf op vragen uit de vergadering. Dat heeft het voordeel, dat de lezer zich op de hoogte kan stellen van alles wat dr. Jager op de VU-dag naar voren bracht. Een nadeeltje is misschien, dat wat 'couleur locale' is verloren gegaan. Tekenend was bijvoorbeeld dit: de opmerking over de 'economie van de hoer van Babyion en het kleine Nederland' was een krachtige kwalificatie, die werd gegeven in antwoord op een vraag uit de zaal. Het was het enige antwoord dat met applaus werd beantwoord. Tekenend was ook, dat het Dr. O. Jager bij het houden van zijn inleiding. applaus nog niet was weggestorven of de voorzitter keek op de klok en constateerde dat het ke wetten van het mechanisme van de vrije drie uur was: tijd om te stoppen. De vergaderingeconomische expansie. Dat is nu eenmaal de gaf er echter de voorkeur aan nog even door te tol die wij voor de vooruitgang moeten betagaan. len. De economie is de nieuwe natuur. De Dr. O. Jager: 'Economische groei kan drie welvaart werd onze dictator. Zoals wij desdingen zijn: een afgod, een zondebok, of een tijds werden uitgeleid uit de eeuwige moederschoot van de natuur, moeten wij vandaag gebedsverhoring. Jarenlang stond alles bij ons in het teken bevrijd worden uit de slavernij van de ecovan de vooruitgang: wij kregen bijslag, toe- nomie. Die exodus kondigt zich al aan in de slag, opslag, ons bezit nam toe, de bevolking crisis van ons geloof in de economische groei. nam toe, aartsvaderlijk braken wij uit in me- Wij ontdekten weer wat wij al konden weten: nigte. De economische groei was een won- wie zijn leven richt op vooruitgang als een derbare verhoring van ons bescheiden gebed doel in zichzelf, wordt er een slaaf van. Elke om brood. De welvaart hadden wij voor afgod drijft zijn dienaars naar de afgrond. een groot deel te danken aan de techniek, Ook de onrechtvaardige Mammon. Dat is en de techniek voor een groot deel aan jo- het geld. Niet het geld als middel om gedendom en christendom. De overwinning op makkelijker goederen te verdelen. Maar het de heidense huiver voor het ingrijpen in de geld als machtsmiddel. Die macht veroornatuur gaf de eerste stoot: de bijbel heeft zaakt zowel de armoede in het zuiden als ons heel wat opgeleverd, zodat wij die van de jnilieurampen in het noorden. Daarom de weeromstuit wel moeten raadplegen, nu heeft de kerk hier iets te zeggen. De overde rijkdom ons gaat opbreken. Ineens werden heid zal steeds meer onthullen hoezeer ons wij ons bewust, de een na de ander, de dich- de beschikking over onze eigen natuur is ters het eerst, toen de geleerden, tenslotte ontnomen. Maar de kerk moet zorgen dat zelfs de politici: al die groei moet stoppen, de ware oorzaak daarvan niet verborgen blijft. het wordt teveel van het goede, de gebeds- Als wij ons kapitaal krampachtig vasthouden verhoringen groeien ons boven het hoofd. Er om ons aan alle kanten veilig te stellen, leven waren trouwens in het gebed al remmen in- wij dan als de leliën des velds? Laten wij gebouwd. "Geef ons allen brood voor één niet té luid lachen om oudgereformeerden ^^f: de kring van eters is zo wijd als de die tegen verzekeringen zijn! In de Apokamensheid in deze bede, maar het brood is een lyps is het toppunt van gruwel: een stad afgepaste portie. Bij ons is het andersom: waar alles te koop is. "Een maat tarwe sen stapel broden voor minder mensen. Onze voor een schelling, maar breng geen schade hele economie is gebouwd op het omge- toe aan de oHe en de wijft." D.w.z.: als de werde Onze Vader. Wat vroeger de natuur armen geen brood kunnen kopen, moet toch voor ons was, is nu deze economie: wij dur- de luxe onaangetast blijven. Dat is de ecoven wéér niet in te grijpen, wij leggen ons nomie van de hoer van Babyion en van het •leer bij de kringloop en bij de onvermij delij- kleine Nederland, dat zo graag in dubbeltjes

denkt en daarom het grote Amerika kwalijk neemt dat het hetzelfde doet, maar dan in dollars. Als wij het systeem van vrije concurrentie met ongelijke machtsconcentraties in ons eigen land hebben gewijzigd, waarom laten wij het dan internationaal voortbestaan? Vanuit het evangelie kan de economische groei niet essentieel worden genoemd, wèl de volledige menselijke ontplooiing van alle mensen. Slechts één waarde kennen - de groei is, naar menselijke normen gemeten, krankzinnig zijn, d.w.z. een machine zijn. In onze maatschappij staat nog altijd vooral de kwantitatieve groei gelijk met succes. Een moeder van tien kinderen krijgt applaus bij Willem Duys. Kenmerkend voor de groei is de beloning, de waardering voor het grootste en hoogste en sterkste, broodroof voor onbegaafden. De bijbel wil niet alle mensen gelijk hebben. Wij moeten leren verdragen dat de één een andere rol in het leven te spelen krijgt dan de ander. Maar moeten daar beloningen en straffen aan verbonden worden? Als er verschil is in lasten en phchten, moet er verschil in inkomen zijn. Maar niet op grond van begaafdheid of van relaties of van erfenissen. Concurrentiedwang terwille van bezitsdwang en prestatiedwang terwille van consumptiedwang via het kweken van onnodige behoeften en het stimuleren van afgunst en begeerte, moeten een reactie van de kerk oproepen in de geest van Jacobus: "Welaan dan, gij rijken, weent en maakt misbaar over de rampen die u zullen overkomen. Uw rijkdom is verrot." Dat misbaar is al begonnen. Het begon toen de stankwolken, waaraan de arbeiders gewend waren, ook naar de villawijken dreven. Een stotterende minderheid zegt als Mozes, dat de Farao het volk moet laten gaan, door allen gelijke kansen te geven. Maar de Farao van het kapitalisme is koppig. Hij vertikt het. En nu komen er plagen: vervuiling van water en lucht. Maar hij verhardt zich. Er moeten eerst nog eerstgeborenen gedood worden. In Indo-China, in de ghetto's van de grote steden, in de hartklinieken van de welvaart. Let my people go. Er is al wel bewustzijn van de ernst van de.plagen. Maar nog niet van de onrechtvaardigheid van de slavernij. Daarom moet Mozes zijn stem blijven verheffen, al is het stotterend. Wat bepaalde groepen eisen om biologische redenen, moet de kerk steunen om fundamentele redenen. "Het heil dat uw altaar omgeeft, beschermt en koestert al wat leeft." Dat altaar moet toch nog ergens te vinden zijn.

Niet te gemakkelijk Maar nu moet de theologie eraan meewerken, dat de kerk niet te gemakkelijk spreekt. Profeteren is geen spelletje. Er is veel schijnbezieling, protest om het protest, revolutie als doel in zichzelf (van waaruit alles wat daar niet uit opkomt, wordt afgedaan als

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen