VU Magazine 1973 - pagina 235

Waarom werken we eigenlijk? Het Amerikaanse weekblad Newsweek drukte in maart op het omslag een foto af van Charley Chaplin als de industrie-arbeider in de veertig jaar geleden gemaakte film 'Modern Times' (draait al sinds tijden weer in Amsterdam) onder de kop 'Who Wants to Work?'. Het bijbehorende verhaal maakte melding van een groeiend onbehagen in 's werelds rijkste land bij zowel hand- als bureauarbeiders over de arbeid, die zij dagelijks verrichten. Onderzoekers hadden aan het

eeft

mijn arbeid' de vraag op die de Prediker reeds stelde 'Wat heeft toch die mens van al zijn arbeid en van de kwelling zijns harten, die hij is arbeidende onder de zon?' Speurend in de literatuur viel het VU-magazine op, dat de sceptische verzuchtingen van de Prediker veelal buiten beschouwing werden gelaten door auteurs die zich bezighielden met de vraag naar een bijbelse visie op de arbeid. De opmerking van Paulus aan de gemeente der Thessalonicenzen dat wie niet werken wil, ook niet eten zal, is daarentegen verheven tot een spreekwoord, waarmee iedereen die het in de westelijke wereld wat kalmpjesaan wil doen, achter de broek wordt gezeten.

Vroeger Hoe heeft de mens in de loop der tijden tegen het begrip 'arbeid' aangekeken? Grote aandacht trok op 5 december 1950 het college dat de thans 77-jarige prof. mr. M. G. Levenbach van de Universiteit van Amsterdam wijdde aan 'De waardering van de arbeid in vervlogen tijden' en dat niet alleen omdat de docent jarenlang had gespeurd naar uitlatingen daarover bij de voorvaderen, maar ook omdat hij ('t was Sintnicolaasdag) de vrucht van zijn wetenschappelijke arbeid geheel berijmd ten gehore bracht.

licht gebracht dat ongeveer de helft van de werkende Amerikanen ontevreden is over het werk, dat men doet {'vervelend'). Dit, naar Newsweek meende te weten, tot ongenoegen van Nixon, die zijn wrevel moet hebben geuit over de rapporten van 'softheaded' sociologen, die zijns inziens niet veel wisten van arbeid en arbeidsmotivatie. Niettemin trekt het Amerikaanse bedrijfsleven grote sommen uit voor experimenten en onderzoeken om na te gaan hoe kan worden bereikt dat de werknemer meer voldaan huiswaarts keert na volbrachte arbeid, dit in de vooronderstelling dat een gelukkige werknemer produktiever is, dan een gefrustreerd wezen. Niet alleen in de V.S. maar ook elders in de geïndustrialiseerde landen, (tv-serie 'Van Onderen') duikt vanuit een besef 'ik haat

'Als wij de zeer primitieven benad'ren, Blijkt nog de arbeid niet zeer hoog in tel. Jagen en roven beviel onze vad'ren, Maar zwoegende arbeid... die geloofden zij wel! In 't Oude Testament wordt de arbeid beschreven Niet als een noodlot, doch wel als een last: Als straf, omdat Adam tezamen met Eva, Verleid door de slang, niet goed op had gepast. Maar 't is niet ijdel; de arbeid is waardig. In 't zweet onzes aanschijns brood eten heeft zin. Het is wel niet prettig, het is wel niet aardig, Maar eerbied en achting voor God ligt er in.'

En wordt religieus-positief dus gekleurd. Dat was in de arbeidsethiek nieuwe tijding; Tevoren was zulks zo nog nimmer gebeurd.' Maar bij Calvijn gingen pas goed de handen uit de mouwen. 'Wellicht nog krachtiger is de waardering, die alle arbeid geniet bij Calvijn. Heel 's mensen streven en leven moet ering van Gods genade en voorzienigheid zijn. God schiep de mens tot beheersing der aarde; 's Mensen werk scheppe daarom een cultuur, Waarin Gods heerlijkheid uitblinkt; die waarde Heeft door Godsverering, elke dag en elk uur. Rustloze arbeid zij kern dus van 't leven. Zeker, hij is door de zonde nog last, Maar in zijn gratie heeft God ook gegeven Genade, die arbeid als zégen toepast. Rustloze arbeid is doel. Elk soort werken heeft daarom waarde. Niet om 't resultaat. Doch wijl men ervan het succes aan kan merken Als teken hoe 't met d'uitverkorenheid staat.' Was het dus aanpakken geblazen bij Calvijn, de reformator maande niettemin de gelovigen om het verdiende geld niet over

DE HOROLOGIEMAAKER

Over Luthers kijk op de arbeid meldde prof. Levenbach: 'Elk beroep is een roeping. Het heeft daarom wijding 23

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen