VU Magazine 1975 - pagina 196

Dr. H. J. J. Nijkamp: 'Over twintig jaar of langer'

Een probleenn is ook, dat hem nauwelijks tijd wordt gegund voor de beoefening van nóg meer democratie. Dr. Nijkamp sneed dit vraagstuk aan op de Brave New World-dag, want het overheidsbeleid berooft de wetenschapper van steeds meer tijd om nog iets aan voorlichting te doen. Helaas ging men op dit verhaal nauwelijks in, moedeloos verwachtend dat 'Den Haag' doof is voor elk nieuw democratiseringsrelaas vanuit universiteiten. Klachten uitte ook mej. Klompé over de voorlichting. 'Kwalitatief zowel als kwantitatief wordt het publiek slecht geïnformeerd,' meende zij. 'Een werkelijk minimaal percentage media-ruimte wordt aan de wetenschappen besteed. Onderzoeksinstellingen doen, in verhouding tot de totale research-inspanning, zeer weinig aan voorlichting. En nog minder aan directe publieksvoorlichting. Op het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen zetelt één wetenschapsvoorlichter'. Zij prees minister Trip, bij wie zij 'goede wil' constateerde. Maar de goede bedoelingen moeten worden omgezet in concrete plannen. Evenwel ook het publiek is moeilijk in beweging te krijgen. Dr. Klompé: 'Onze boodschap is er een, die men liever niet hoort. Vele mensen zijn door de vele vraagstukken die op hun tafel gelegd worden, via radio en televisie en de schrijvende pers, in een situatie gekomen, waarin zij zich onzeker voelen en machteloos; zij krijgen al zoveel problemen op hun bord, en wij voegen daar als Stichting nog een aantal ernstige problemen aan toe.' Verschillende problemen De problemen waarover het gaat, mogen niet op een hoop worden gegooid. Er zijn er bij, die pas over tien, twintig jaar of nog verder weg gaan spelen. Het is nog lang niet zover dat het mogelijk is veranderingen aan te brengen in erfelijke eigenschappen van mensen door ingrepen in hun genetische constitutie. 'Twintig jaar of langer' schatte dr. H. J. J. Nijkamp in zijn openbare les aan de VU in 1972 (VU-magazine, nov. '72). Prof. Planta leek geneigd deze schatting aan de te lange kant te achten. Wel drong hij aan om zich alvast te bezinnen op de ethische vragen,

die om de hoek komen kijken. Dat die komen opdagen is duidelijk, maar terughoudendheid bespeurde VU-magazine de afgelopen jaren bij wetenschappelijke onderzoekers, wanneer uitnodigend gevraagd werd om de gedachten eens de vrije loop te laten over wat er eventueel allemaal mogelijk zal zijn. Geen wetenschapper hangt graag de fantast uit. Dat is zijn vak niet. 'Helaas missen we een geniaal schrijver. Een betoog is zo vaak armer, spanningsloos, droger,' klaagde prof. Hattinga Verschure. Kortom, er is duidelijk behoefte aan Huxley's, die ver vooruit gaan hollen op de langzaam voortgang boekende wetenschapper om te verkennen waar deze eventueel zou kunnen uitkomen en om zich hardop af te vragen hoe misbruik van de te verwerven kennis te voorkomen. 'Natuurlijk is een goed gebruik ook mogelijk. Bij mensen komen minstens 1500 erfelijke ziekten voor, die te maken hebben met 'n foutje in de genen. Wie weet is het in de toekomst mogelijk deze mensen van hun kwalen af te helpen door 'n ingreep in hun genetische constitutie. Suikerziekte b.v. wordt veroorzaakt door een defekt in de genen, die daardoor niet in staat blijken eiwitinsuline te maken. Een ingreep zou in de toekomst misschien de dagelijkse injecties overbodig kunnen maken. Niet betwist wordt ook het grote belang van de onderzoeken voor de kankerbestrijding. Ook bepaalde vormen van kanker worden veroorzaakt door een defekt in het genetisch systeem. De cellen gaan zich ongebreideld delen, maar hoe komt het nu dat gewone cellen zich omzetten in kankercellen. Daar proberen biowetenschappers nu achter te komen. Weet men het, dan is er misschien ook wat tegen te doen en dat zou -misschien - een gevoelige slag toebrengen aan deze gevreesde ziekte. Het is dus bepaald niet zo dat men maar wat aandoet in de laboratoria. In feite is het doel van de onderzoekingen prachtig. Men wil mensen helpen. Maar dezelfde kennis kan ook op gruwelijke wijze worden gebruikt. Wat te denken van de mogelijkheden voor een biologische oorlogvoering? De militaire research toont reeds lang interesse. Kan de mens zich afhelpen van erfelijke kwalen, dan is het ook mogelijk zichzelf (in feite: andere mensen, b.v. onderdanen) op te zadelen met minder begeerde eigenaardigheden. In principe is het dan mogelijk veranderingen aan te brengen in alle eigenschappen, die erfelijk zijn. Intelligentie, uiterlijk, karaktereigenschappen en noem maar op. In de 'genetische code' liggen alle boodschappen opgesloten hoe een mens er moet uitzien. Elke vader of moeder telt tenen en vingertjes van de pasgeborene om vast te stellen dat het aantal klopt. 'Een wonder,' zegt men bij elke baby weer opnieuw. En ook (terecht of onterecht): 'Sprekend de vader of moeder! hoe is het mogelijk?' Dat nu kan al worden uitgelegd. Maar wat zal er gebeuren wanneer getracht wordt in te grijpen in de genetische structuur van de mens? Menig artikel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen