VU Magazine 1976 - pagina 455

1 ^ magazme 13

Dreiging van wetenschappelijke macht wordt alleen afgewend door die macht te onderwerpen

gebruik op het spoor te komen, keer ik opnieuw terug naar mijn ambacht, de geneeskunde.

Werkelijkheid Het menselijk waarnemen, het zien, het horen, kortom de menselijke zintuigelijkheid inclusief het spreken, is geen registratie van een pre-existente werkelijkheid, het roept een werkelijkheid op, het legt een menselijke orde aan de werkelijkheid op, het schept een menselijke wereld, het verleent de mens macht over de werkelijkheid. Dat is Genesis. De omslag van het geneeskundig zien, waaraan de moderne wetenschap haar ontstaan dankt, is een overtuigend bewijs van die macht. De wetenschap heeft geen andere grondslag dan de wereld van het menselijk waarnemen en het spreken: zij is horig aan de menselijke wereld. In onze cultuurperiode vergeet de wetenschap haar horigheid: zij wordt tot een macht die over de menselijke wereld heerst en haar bedreigt. Verlaten en verraden door de christenheid zoekt onze cultuur haar heil in het vergroten van de macht die haar te gronde richt. Ook dat is Genesis. De bedreiging door de medische macht is daarvan een navrant voorbeeld. De dreiging van de wetenschappelijke macht wordt niet afgewend door de macht van de wetenschap te vergroten: zij wordt alleen afgewend door die macht te onder-

werpen. Tot die onderwerping is alleen het menselijk waarnemen en spreken in staat. Dat zal zich los moeten maken uit de ban van de wetenschap, haar haar afhankelijke plaats moeten wijzen, de menselijke ervaringswereld in eer moeten herstellen en de macht daarover weer in handen nemen. Het is in de macht van dit waarnemend-spreken een dolgedraaide wetenschap en techniek de nek te breken, het is in zijn macht te helen wat het abstracte denken ontbond, het is in staat opnieuw tot leven te brengen wat ten dode was opgeschreven. Ook dat is Genesis. De mogelijkheid van een geneeskunde van het leven door een terugkeer tot de ervaringswerkelijkheid is één bewijs uit vele.

Indoctrinatie Oorspronkelijker, grootser, eerbiedwaardiger, diepzinniger, heerlijker, intelligenter, kunstiger, goddelijker, menselijker dan onze alledaagse ervaringswerkelij kheid is de werkelijkheid van de schepping die in de traditie van Israël wordt bewaard en doorgegeven. Deze traditie schuwt het rationele denken, zijn abstracties en modellen. Zij vallen gezamenlijk onder het goddelijk verbod: „Gij zult u geen...". In het geloof van Israël berust het primaat rechtens bij de zintuigelijkheid. Voor alles bij het horen: „Hoor Israël". De verborgenheid van Israels scheppingswerkelij kheid is geen te-

ken van haar non-existentie: zij is het gevolg, zoals bleek, van een fatale, van een schuldige blindheid ontstaan door een eeuwenlange misleidende indoctrinatie aangevuld door de desastreuze werking van de stortvloed van quasi-werkelijkheid die de communicatie-media over ons uitstorten en die horen en zien doen vergaan. De schepping onthult zich aan hen die hun bÜndheid ontdekken en berouwen, die bereid zijn de inwijding in de traditie van Israël te ondergaan, die hun zien en hun horen in een harde leerschool willen oefenen, die zwijgen en niet rusten voordat de grondwoorden hun oorspronkelijke macht hebben herkregen. Voor hem die die weg gaat, die die weg opgaat, zal de werkelijkheid van de schepping zich manifesteren. Daar komt niets bovenzinnelijks, daar komt geen woord metafysica aan te pas want de schepping volstrekt zich evident en concreet onder de ogen die zijn gaan zien, de oren die zijn gaan horen, de mond die is gaan spreken, gaan lofzingen. De openbaring van de werkelijkheid van de schepping zal het eerst zichtbaar zijn aan de zijns verandering van de mens tot „levende ziel". Aanvankelijk zal die „levende ziel" zich het duideUjkst onthullen bij gebroken mensen, bij zieken, bij lijdenden en stervenden bij wie alle ervaringsevidentie ten spijt, het vernederende lichaam opstaat tot een verheerlijkt lichaam. Op de arts rust de plicht dit goddelijk geheim van het menselijk lichaam te herkennen en te eerbiedigen. Hij behoeft daartoe zijn huidige deskundigheid niet prijs te geven, hij moet haar relativeren en toestaan dat zij devalueert. Alleen reeds het plaats inruimen aan het goddelijk geheim van het menselijk lichaam zal de geneeskunde transformeren. Zij gaat daarmede de weg op om, zoals Heschel zegt, „de hoogste vorm van Imitatio Dei te worden." Pas dan wordt de bedreiging van de medische macht afgewend en kan de zorg voor het „leven en welzijn" van de mens gerust in handen van de geneeskunde worden gelegd. Zelfs het vermoeden dat ik mij in het bovenstaande aan illusies overgeef wijs ik ten stelligste af. Ik gaf mijn interpretatie van de gehoorzaamheid aan het Evangelie. Ik weet exact waarover ik spreek. Ik koester geen illusies, ik koester hoop, gegronde hoop.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen