VU Magazine 1976 - pagina 374

W} magazine 20 derzoekers. Nu dit zo lag, meenden ze, kan men zich beter geen al te overdreven voorstellingen maken van de mogelijkheid om het oordeel over de kerkdienst positiever te maken door de kerkdienst te veranderen. Bovendien was gebleken dat één complex van opvattingen (de „mondigheid") niet alleen het oordeel, maar ook de ervaringen beïnvloedde. Daarmee wilden ze niet zeggen dat er dan maar helemaal niets aan de kerkdienst zou kunnen gebeuren. „Het onderzoek levert integendeel argumenten om wel veranderingen aan te brengen. Hèt argument is, dat veel gemeenteleden in de kerkdienst onbevredigd zijn, niet meemaken wat zij belangrijk vinden en in samenhang daarmee negatief over de kerkdienst oordelen. In de onderzochte gemeente blijkt ruim 40 procent van de gemeenteleden niet tevreden te zijn met de huidige kerkdiensten". Wie meer, wie minder tevreden zullen zijn, werd hiervoor al even aangestipt.

Progressiviteit De volgende stap in het onderzoek liet zich raden: nu gebleken was, dat de drie groepen religieuze opvattingen zo een belangrijke rol speelden, was het de vraag waar die opvattingen dan mee te maken hadden. Er werd gespeurd naar tal van samenhangen, waarvan er hier slechts een tweetal worden aangeroerd. Er bleek geen, of een zeer gering verband te bestaan tussen de religieuze opvattingen die men had en de politieke progressiviteit. Er werd geen verband gevonden tussen de politieke progressiviteit en zaken als de frequentie van het kerkbezoek, de binding aan de kerk, de ligging binnen de kerk, het al dan niet frequent bijbellezen en bidden, de betekenis die aan het geloof wordt gehecht. Dat wilde niet zeggen, dat de gemeenteleden geen duidelijke mening zouden hebben over allerlei politieke vraagstukken. Integendeel, er bleek over bepaalde zaken zelfs een grote mate van overeenstemming te bestaan. Zo was 84 procent van de ondervraagden van mening dat de overheid zou mogen ingrijpen in privézaken terwille van het milieu en meende 75 procent dat inkomenspolitiek gericht moet zijn op het verkleinen van inkomensverschillen. Het betekende echter wel, dat tussen het juist genoemde rijtje „kerkelijke" factoren en de houding die men aannam tegenover allerlei praktische, politieke vraagstukken {b.v. medraeggenschap, defensie, ontwikkelingshulp) geen verband werd gevonden. Geheel anders lag het bij een ander soort progressiviteit, door de onderzoekers aangeduid met „sexuele progressiviteit". Daarmee werd een heel complex bedoeld, dat te maken had met opvattingen over sexualiteit, huwelijk en gezin. Deze sexuele progressiviteit stond In zeer nauw verband met de religieuze opvattingen en met de kerkelijke positie van de ondervraagden.

Geen gesloten patronen Op grond van zulke uitkomsten (uiteraard ging het onderzoek op veel meer zaken in) kwamen de onderzoekers tot de slotsom dat het niet mogelijk is, één of slechts enkele min of meer gesloten patronen of typen te ontdekken. „Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat er geen patronen zijn. Het onderzoek is als het ware een doorlopend bewijs van het tegendeel. Maar het punt waar het ons nu om gaat, is dat het niet mogelijk is allerleikorte ketens aan elkaar te knopen tot een beperkt aantal, scherp van elkaar te onderscheiden vlechtwerken, zoals in het denken en schrijven over polarisatie nog-

al eens wordt gesteld. Zo worden bij voorbeeld gemeenteleden die vinden dat er te veel verandert in de kerken vaak getekend als mensen die nogal „verticaal" denken en sterk uit zijn op persoonlijke zekerheid, gekant zijn tegen het maatschappelijk optreden van de kerk, sterk op de kerk zijn betrokken, weinig voelen voor het optreden van „gewone" gemeenteleden in de kerkdiensten en zich conservatief opstellen terzake van sexualiteit, huwelijk en gezin, evenals ten aanzien van „de politiek". Voor hun tegenvoeters — zij die vinden dat er te weinig verandert — zou ongeveer het tegendeel gelden: meer horizontaal, „voor politiek op de kansel", weinig betrokken op de kerk, sterk geporteerd voor een grotere inbreng van gewone gemeenteleden in de samenkomsten, progressief ten aanzien van sexualiteit en politiek. Kortom, er zouden rechtstreekse relaties zijn van de ligging met de drie religieuze opvattingen, de betrokkenheid op de kerk en de mate van sexuele en politieke progressiviteit. Deze stereotiepe beelden blijken maar zeer ten dele juist te zijn. Wat hierin geschetst wordt over de samenhang van de ligging met de opvattingen over „het rechtstreeks ingrijpen van God en geborgenheid" en van „mondigheid" met sexuele progressiviteit, klopt wel zo ongeveer. Maar daartoe is het waarheidselement van deze beelden dan ook beperkt De verontrusten ter linker zijde voelen zich niet minder met de kerk verbonden en participeren niet minder aan kerkdiensten dan de verontrusten ter rechterzijde. Er is tussen links en rechts (in de kerk) geen verschil in politieke progressiviteit, noch is de ene ligging meer geporteerd door een maatschappelijk engagement dan de andere". Het valt, zeiden de onderzoekers, met de opdeling van de kerk in twee of drie compacte blokken nogal mee.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen