VU Magazine 1977 - pagina 193

m magazine 15 Verkiezingslectuur is het niet wat gronddeskundigen uit beide kampen leveren. Het eigenlijke punt waarom het ten slotte ging was „iets futiels", aldus prof. De Haan. „Geen kabinetscrisis waard", zei Aantjes in Trouw. „Hij heeft gelijk", viel Van Agt de AR-fractieleider bij, „we waren wel zo dicht bij elkaar gekomen, dat het mogelijk moest zijn geweest die laatste kloof te overbruggen." „Een bedrijfsongeluk dus?" opperde de Brandpuntinterviewer vlak na de crisis. Van Agt: „Je zou het zeggen, hèP" Den Uyl: „Bedrijfsongeluk? Nee, natuurlijk niet. Stel je voor. De simpele feiten zijn, dat zes weken geleden van de kant van de christen-democratische ministers, via de hiinister van Justitie is meegedeeld dat het wetsontwerp, dat het kabinet heeft ingediend, zou worden verworpen door toedoen van het CDA, tenzij het alsnog in de zin van het CDA zou worden veranderd. En vervolgens is na vier, vijf weken van worsteling om compromissen te vinden het resultaat geweest, dat de heren Van Agt en Van der Stee, de ondertekenaren, geweigerd hebben het besluit van het kabinet uit te voeren en daarmee een eind hebben gemaakt aan het functioneren van het eerste progressieve kabinet in dit land." Maar onhelder bleef waarop de zaak nu precies was gestrand. PPR-fractieleider Bas de Gaay Fortman kritiseerde dat „niemand praat over de vraag of de voorgestelde regeling van de zgn. negatieve ontwikkelingsschade bij onteigening redelijk was of niet. In plaats daarvan wordt van weerskanten tussen progressieven en confessionelen verwijtend gesproken over de belangen van boeren en tuinders en speculanten. Zoals het nu gaat, ontaardt de discussie in wedijver in politieke demagogie", aldus De Gaay Fortman. (NRC-Handelsblad, 29 maart.) Prof. De Haan, die het allemaal van nabij zag gebeuren, is geneigd veel waars te zien in de theorie die J. J . Vis ontvouwde in NRC-Handelsblad van 26 maart, namelijk dat regeren op de normale manier onmogelijk was geworden voor het kabinet, mede door de grotere rol (televisie), die de publiciteit in het geheel heeft g e - , speeld. Vis: „Volgens een gangbaar beeld bestaat de politiek uit een piramide met in de nok de ministers, daaronder het parlement en nog verder naar beneden de partijen met daaronder de kiezers. Een eenvoudig beeld met de macht aan de top. dirigerend naar beneden. Je kunt de piramide ook omkeren. Dan drukt de hele massa op en in de ministers. Ze missen dan de speelruimte, de beleidsruimte om beslissingen af te wegen. De druk en de spanningen lopen op, de top bezwijkt zonder dat de ministers dat zelf werkelijk willen. Dat is geen bedrijfsongeval, geen doortrapte boevenstreek, evenmin een historische gebeurtenis, maar een structurele onvermijdelijkheid." Daarbij komt dat voor de veel grotere groepen, die zich heden ten dage actief met de politiek bemoeien <Vis spreekt van een gegroeide elite, tot ver buiten de traditionele instellingen als parlement en kabinet) de waarheden eenvoudiger moeten zijn, om nog begrepen te worden. Vis: „Vertrouwen is niet meer gebaseerd op persoonlijke bekendheid, maar op de overtuigingskracht van het vereenvoudigde model."

En dit zou dan de oorzaak zijn geweest dat minder vertrouwde visies op de grondpolitiek als van prof. De Haan en van socialistische deskundigen uit de Wiardi Beckmanstichting geen kans meer kregen. Hun benaderingswijzewaste nuchter, hun verhalen waren te ingewikkeld en niet te vangen in vertrouwde leuzen. Te laat ontdekten de gronddeskundigen op hun beurt dat politiek bedrijven een vak apart is. Zowel prof. De Haan als mr. Van den Hoff verwierpen argeloos het begrip „gebruikswaarde", maar dat stond nu juist in de overeenkomst Van Agt-Albeda waarop het kabinet van start was gegaan. Prof. De Haan deed z'n best nog iets te verzinnen waardoor het begrip toch gehandhaafd kon blijven en mr. Van den Hoff zegt achteraf dat het woord een symbolische functie had voor de PvdAachterban en daarom kon men het niet zomaar laten vallen. „Net zoals bij u in de kerk oude symbolische uitdrukkingen niet afgeschaft kunnen worden, omdat ze voor de groep een bindende, herkenbare functie hebóen."(Herv. Nederland, 16april.) Maar toen bleek het al te laat. Wie in de politieke top (regering, parlement, deskundigen) het kabinet wilde redden, had het razend druk. Wie het ten val wilde brengen (om welke reden dan ook) behoefde de laatste weken voor de crisis niets meer te doen dan toekijken hoe de opgeroepen geesten hun werk deden. Er was geen inspanning voor nodig om een eind te maken aan het kabinet-Den Uyl. Men behoefde slechts de inspanning achterwege te laten, die onmisbaar was om het overeind te houden.

De herkenningsmelodieën „Het fluiten van de herkenningsmelodie voor de achterban". Hoe klinken die deuntjes? Overal ter wereld zijn politieke conflicten om de grond waarneembaar, dus waarom ook niet in het overbevolkte Nederland, waar steeds meer mensen op een vrijwel gelijkblijvend stukje grond moeten leven? In een IKON-televisieprogramma voor kinderen over „ g r o n d " werd er vorig jaar nog weer eens aan herinnerd dat er volken zijn geweest voor w i e de gedachte absurd was dat grond handelswaar zou kunnen zijn. Een Indianenkoortjezong: „Maar kan een mens zijn land verkopen koopt iemand lucht, koopt iemand licht koopt men de ruimte om te lopen koopt men het ruime verre zicht? Grond is voor ons van groter waarde grond is geen geld en is geen goud de mensen zijn een deel van aarde het is waar ieder zich aan houdt." Een stichting „Grondvest" in ons land, die eind vorig jaar studiedagen hield in Assen en Eindhoven, riep op in een geschrift „Kom tot het inzicht, dat de natuurgaven licht, lucht, water, grondstoffen en grond bestemd zijn voor het bestaan van alle mensen. Erken, dat elk lid van de samenleving op al deze gaven gelijk recht heeft. En besef, dat alleen uit dit inzicht en déze erkenning een juiste — een eerlijke oplossing kan komen. " Communaal grondbezit was in Europa „normaal" toen de Romeinen hier arriveerden, die wél privaat-eigendom van de grond kenden. Geleidelijk aan heeft het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen