VU Magazine 1977 - pagina 423

^__^__

MP magazine 25

Surinaamse theatergroep Bakuba brengt Afrikaans toneel door Peter Geschiere ,,Luister vaKer Naar dingen dan naar mensen. De stem van het vuur is te horen, Hoor de stem van het water. Luister in de wind Snikken de struiken: Het is de adem van de voorouders.'' Afrikaanse teksten, als de bovenstaande uit Senegal, blijken in de opvoering van de theatergroep Bakuba een verrassende intensiteit te krijgen. De spreker (of beter de , ,voorzanger ") loopt half de zaal in; het ritme van de tam-tam wordt zachter, maar het wordt overgenomen door het gefluisterde ,,luister vaker, luister vaker" van de overige acteurs en door hun dansende bewegingen; tegen die achtergrond vervolgt de spreker zijn bezweringen. Het is één van de hoogtepunten van de avond: een voorbeeld van de éénheid van beweging, woord en rythme, die kenmerkend is voor veel vormen van het Afrikaanse toneel. Het jaar 1977 blijkt nu al een hoogtepunt in de - tot nog toe uiterst karige aandacht voor Afrikaans toneel in Nederland. In juni kwam bij van Gorcum een boekje uit van VU-medewerkster Mineke Schipper-de Leeuw over toneel en maatschappij in Afrika. In september gaf de NOS in vier radio-uitzendingen een boeiend overzicht van Afrikaanse toneel vormen. Begin oktober gaf Bakuba (Stichting Surinaams Vormingstheater) een serie voorstellingen in het Soeterijn-theater in Amsterdam (op dit moment is het nog niet zeker of er voorstellingen elders in het land volgen). Al die activiteiten hangen samen. Het begon allemaal met een voorstel van Bert van der Zouw van de NOS aan Mineke Schipper, of ze samen niet eens wat aan Afrikaans toneel konden

Peter Geschiere

Mineke Schipper

gaan doen. Mineke Schipper, nu verbonden aan de vakgroep algemene literatuurwetenschap van de VU, promoveerde eerder (ook aan de VU) op een proefschrift over het beeld van de blanke in de Franstalige Afrikaanse literatuur. Daarvóór doceerde ze meerdere jaren aan de Universiteit van Kisangani (Zaïre). Dr. Schipper stelde de serie voor de NOS-radio samen op grond van alle mogelijke teksten: toneelstukken, zoals die tegenwoordig in de moderne stedelijke centra van Afrika gepubliceerd worden, maar ook fragmenten uit de oude, orale tradities, zoals die door Afrikanisten van allerlei pluimage (antropologen, literatuurhistorici e.d.) zijn opgetekend. Op grond van al dat onderzoek schreef zij tevens haar boekje over Afrikaans toneel. Voor de uitvoering van de radio-serie werd verder de hulp ingeroepen van Bakuba, een groep Surinaamse acteurs o.l.v. Eroll Caprino.

Bakuba wil zich vooral bezighouden met de problematiek van Surinamers in Nederland. Maar de acteurs vonden het werken met Afrikaanse teksten voor de radio zo boeiend, dat ze besloten enkele van de drama-fragmenten op het toneel te brengen. Dat resulteerde in een serie voorstellingen in Amsterdam.

Afrikaans toneel? Wie in Nederland over Afrikaans toneel schrijft, mag niet al teveel bekendheid met zijn onderwerp verwachten bij de lezer. Maar daar is Mineke Schipper wel aan gewend. De Afrikaanse literatuur, haar onderwerp, is in Nederland in het algemeen onbekend gebied; het feit, dat er zich de laatste decenniën in Afrika een dynamische literaire traditie heeft ontwikkeld, die kan bogen op schrijvers als Achebe, Ousmane en Beti, is hier te lande slechts in zeer kleine kring bekend. Maar dat maakt het juist aantrekkelijk om over deze onderwerpen te schrijven. In de Afrikaanse Litera: tuur komen Afrikanen zelf aan het woord; dat kan soms meer inzicht geven in heel de problematiek van de verhouding arme-rijke landen dan allerlei analyses van de ontwikkelingsproblematiek door Europese geleerden. Propaganda voor Afrikaanse literatuur is dan ook geen overbodige zaak.

Verbazing In de ervaring van dr. Schipper stuit het onderwerp ,,Afrikaanse toneel" bij velen helemaal op verbazing; een vrij normale reactie van Europeanen is de vraag ,,Hebben ze daar dan toneel?". Het antwoord op zo'n vraag hangt natuurlijk af van wat onder toneel verstaan wordt. Als je bij toneel denkt aan een uitvoering in een schouwburg, waar de toeschouwers in een zaal zitten waar acteurs op een podium daarvóór een rol uitbeelden, waarna het publiek al dan niet beleefd applaudi-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen