VU Magazine 1978 - pagina 63

m magazine 17 van deze „idealistische" ban-de-bom mers waren geroep in de woestijn. Ook de waarschuwingen in het kernwapenrapport van de Synode van de Hervormde Kerk in 1962 gaven slechts even wat opschudding, maar sloegen niet aan. Toch waren er ook al in die jaren redenen genoeg om ongerustte worden. De atoombom bood al lang niet meer de garantie voor de vrede die er in 1945 van verwacht werd. Al in 1949 hadden de Russen hun eerste proefbom laten exploderen. Daarop begonnen de Verenigde Staten in 1950 met een versnelde ontwikkeling van een nieuw soort atoombom, de waterstofbom, waarmee een eerste proef genomen werd in 1952. Ook deze ontwikkeling werd met enkele jaren achterstand door de Sovjet-Unie met sukses nagevolgd. Tegelijk werden er raketten ontworpen, voortbouwend op de V2 uit de laatste wereldoorlog, geschikt om de bommen te vervoeren. Het nauwkeurig sturen van zulke raketten werd mogelijk door de elektronika die na 1950 met grote sprongen werd geperfektioneerd. De vruchten daarvan in het dagelijks leven kennen we als miniatuurradio's en zakcomputertjes, maar al in 1957was diezelfde elektronika onmisbaarvoorde spoetnik, de eerste Russische kunstmaan, die in Amerika paniek zaaide omdat het even leek alsof de Russen in de rakettechniek een voorsprong hadden genomen.

Nieuwe vragen en oude antwoorden Uit al deze ontwikkelingen kon het al in 1962 duidelijk zijn, dat de techniek van de nieuwe wapens bezig was alle gangbare meningen over oorlogvoering belachelijk te maken. Toch bleven die oude ideeën bestaan, want een mens geeft zijn vertrouwde inzichten zo maar niet prijs. En zo verzandde de diskussie over het rapport van de Hervormde Synode in de oude vragen over geweld en verzeten de oude antwoorden die daarop altijd al werden gegeven. Moeteen mens dan niet zijn vaderland verdedigen? Heeft de overheid niet tot taak een effektieve, moderne strijdmacht in stand te houden om internationaal recht en orde te handhaven? Speelt de synode niet de communisten in de kaart met dezelfde naïviteit waarmee de mensen van het gebroken geweertje in de dertiger jaren de boze bedoelingen van de nazi's onderschatten? De tijd was nog niet rijp om in te zien dat er bij een oorlog met de nieuwe wapens geen vaderland meer zou overblijven en er geen recht en orde meer zou bestaan. Intussen werden van 1962 tot ongeveer 1970 de ICBM's aan weerskanten opgesteld, de Inter-Continental Ballistic Missiles: de grote met zware atoomladingen gevulde raketten die van het ene vasteland kunnen opstijgen, dan als een kunstmaan een stuk van de aarde omcirkelen om vervolgens in het andere vasteland op de steden van de vijand neer te dalen. Men noemt dat ée „Balance of terror", in het Nederland het evenwicht van terreur of van afschrikking (naar keuze). Met het woord evenwicht wordt dan bedoeld dat een raketaanval van de één met de raketten van de ander zal worden beantwoord. Daardoor zou zo'n aanval zinloze zelfmoord betekenen en dat maakt, zo zeggen de optimisten, een oorlog onmogelijk.

Strategische en wapens beide vernietigend Voor zo'n visie zou iets te zeggen zijn, als het bij de ontwikkeling van de zware, strategische kernwapens was gebleven. Met strategische wapens wordt hetoorlogstuig bedoeld, dat bestemd is om het vijandelijke land in algemene zin aan te vallen en te verzwakken zonder direkt verband met een bepaalde veldslag of militaire operatie. Het gaat dan om de vernietiging van fabrieken van wapens of benzine of andere militaire middelen, om het lamleggen van het vervoer door het bombarderen van knooppunten van wegen en spoorlijnen en ook om hetdemoraliseren van het vijandelijke volk door vernietiging van steden. Deze laatste strategie is in de laatste wereldoorlog op grote schaal toegepast met behulp van lange afstandsbommenwerpers, eerst door de Duitsers en later op veel grotere schaal ook door de geallieerden. De massavernietiging werd dus reeds als strjategisch wapen aanvaard voordat de atoombom er was. De atoombom heeft die massavernietiging alleen veel gemakkelijker gemaakt. De verwoesting van Hamburg of Dresden moest destijds maanden van tevoren zorgvuldig berekend en georganiseerd worden met gebruikmaking van grote aantallen zware bommenwerpers, beschermd door jagers. Nu kan zo'n verwoesting met een druk op de knop bereikt worden zonder dat ook maar één militair de grenzen van het aangevallen land behoeft te passeren. Voorwaarde is het bezit van goed afgestelde, met kernbommen geladen raketten die over zeer grote afstanden naar hun doel gestuurd kunnen worden. Zij bereiken dat doel binnen een uuren datmaakttegenmaatregelen praktisch onmogelijk. Dat is wat er schuil gaat achter de technische term „strategische kernwapens". De wederzijdse bedreiging met deze wapens levert de patstelling op die ik hierboven al signaleerde. Intussen is de ontwikkeling van taktische wapens gewoon doorgegaan. Dat zijn wapens die bestemd zijn voor militaire operaties op het slagveld in de strijd tussen legers. Hun bereik hoeft niet zo groot te zijn. Belangrijker is vaak dat ze verplaatsbaar zijn. Het kunnen kanonnen zijn met een dracht van tientallen kilometers en snelle jagers die ook over grotere afstand de vijand kunnen bestoken. Ook in de taktische bewapening hebben atoombom en raket hun intrede gedaan en het karakter van de oorlog volkomen veranderd. Alleen al het woord „s/ag've/t/" is volkomen verouderd. Je zou beter kunnen spreken van slagland (denk bijvoorbeeld aan de verwoesting van Vietnam) of slagwerelddeel (als er een derde grote oorlog over Europa heen zou gaan). De kanonnen van vroeger zijn uitgekiende lanceerinstallaties geworden. En verder heeft ook hier de snelle massavernietiging haar intrede gedaan, want ook de taktische kernwapens zijn allerminst „//'c/7te" wapens. Het kleinste taktische kernwapen is nog

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen