VU Magazine 1981 - pagina 249

hebben, maar de verandering van ons gedrag. De vijand kan daardoor een ander beeld van ons krijgen. Daardoor zal hij op zijn beurt in staat zijn zijn eigen gedrag te wijzigen. Wij krijgen op die manier ook weer een ander beeld van hem." Ter Veer vindt dat de vi'jand ons beeld van hem moet veranderen, niet wijzelf door nieuwe interpretaties van de Koude Oorlog op te werpen of vredesonderwijs in te voeren. ,,Nee, onze beelden moeten zich wijzigen omdat de vijand zich anders gedraagt. De eigen politiek is dus een machtig instrument om de beeldvorming van de ander te wijzigen. Het is erg belangrijk voortdurend onze eigen politiek te bezien door de ogen van de vijand." Ter Veer ging nóg een stapje verder en schilderde de kontoeren van een mogelijke nieuwe internationale ontwapeningspolitiek. ,,Die is mogelijk zonder dat wij de Sovjet-Unie ook voor maar 'n tittel of jota vertrouwen. Heel overdreven zou ik zelfs willen stellen dat het volstrekt onbelangrijk is welk beeld wij van de SovjetUnie hebben. Het is een nieuwe politiek die na geruime tijd vertrouwen kan wekken. Vóóraf is alleen de bereidheid nodig, aan beide kanten, om van overheersingspolitiek af te zien. Dat zou je kunnen bereiken doordat groepen in landen aan beide zijden eisen stellen aan hun regering. We moeten ons daarbij realiseren dat ook een zogenaamde evenwichtspolitiek eigenlijk verhulde machtspolitiek is. Een andere voorwaarde is dat er in de toplaag geen politici mogen zijn die de visie huldigen dat de vijand volstrekt uit den Boze is, het vleesgeworden kwaad, de antichrist. Als een dergelijk beeld aanwezig is, dan houdtallesop." Ter Veers slotkonklusie lag voor de hand: wil vredesonderwijs, gericht op de afbraak van vijandbeelden, zin hebben dan moet het ingebed zijn in een vredesstrategie van vredesbewegingen en in een daadwerkelijke vredespolitiek van de machthebbers. Onze politiek van afschrikking is op dit ogenblik een wel heel onbruikbaar instrument. ,,Als het waar is dat de Russische

(1981)6Guni)

revolutie aan het mislukken is en de machtsposities van de leiders aangetast worden, zou onze afschrikkingspolitiek wel eens een averechtse werking kunnen hebben. Toen Hitler besefte dat zijn zaak verloren was, ging hij een zelfvernietigende politiek voeren. Ik zal dat maar een psychologisch fenomeen noemen. In een ondergangsstemming is men bereid de massa in zijn val mee te sleuren. Wat de NAVO nu doet, het in een volstrekt nieuwe fase brengen van de bewapening in een tijd dat de Polen zich losser van de Sovjet-Unie willen maken, zou omgekeerd hetzelfde zijn als bij ons een behoorlijke onrust openbaar werd waarvan de kommunistische partijen zich meester maakten. Op straat klinkt overal de Internationale. De mensen houden angstig hun adem in. Wat gaat er gebeuren? Op dat ogenblik maakt de SovjetUnie bekend dat ze haar bewapening hoger dan ooit zal gaan opvoeren. Hoe zouden we ons in het Westen dan voelen? Het besluit van de Sovjet-Unie zou olie op de golven zijn. Veel beter zou het geweest zijn als de SovjetUnie op dat ogenblik haar bewapeningsplannen ,,geruild" had tegen bepaalde koncessies van onze kant, waardoor de internationale politiek niet uit de hand zou lopen. Precies zoals de NAVO er veel beter aan had gedaan het moderniseringsbesluit in te trekken en te ,,ruilen" tegen vrijheid voor de Polen. Maar ja, een dergelijk voorstel lijkt nu nog onjpspreekbaar in de internationale politiek." Over deze lezing praatten we na met Hans Schagen en Corrie Zunneberg van de Initiatiefgroep Vredesonderwijs en Ben Oostenbrink van de vakgroep polemologie. Hans Schagen: ,,Het blijft toch een kwestie van de kip of het ei. Drs. Bisschops benadrukte in zijn lezing het belang van het veranderen van de publieke opinie om daarmee invloed uit te oefenen op de politiek. Ter Veer vindt dat je eerst politiek zaken moet veranderen. Dan verandert het vijandbeeld vanzelf méé. Wie gelijk heeft, is moeilijk te zeggen." Ben Oostenbrink: ,,Ter Veer heeft sterke voorbeelden genoemd in een gesprek dat wij vooraf met hem hadden. Hij constateerde dat de oude vijandbeelden die Fransen en Duitsers van elkaar hadden nog wel voorkomen maar politiek volstrekt onbelangrijk zijn geworden. Hetzelfde zie je met China gebeuren. Een aantal jaren geleden sprak iedereen van ,,het gele gevaar", dé bedreiging van de toekomst. Nu is China zich, althans in onze ogen, aan het ontwikkelen tot een moderne, wat meer kapitalistisch getinte maatschappij. Nu hoor je hier niemand meer praten over de Chinese dreiging. Volgens het vijandbeeldenonderzoek van het Nijmeegs Studiecentrum voor Vredesvraagstukken ziet nog slechts drie procent van de Nederlanders China als een bedreiging. Dat zijn sterke argumenten voor de stelling dat de politiek de vijandbeelden verandert en niet andersom." 227

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen