VU Magazine 1983 - pagina 374

Uit de Hortus

Netels, doornen en distels (2) Door Daan Smit

„... dan mogen dorens voor tarwe opschieten, en onkruid voor gerst" (Job 31:40) ,,ln zijn burciiten schieten dorens op, netels en distels in zijn vestingen..." (Jesaja 34:13) In hetjuli/augustusnummer van VU-magazine werd met óekalketrip (Centaurea calcitrapa), de korte serie geopend met als titel: „Netels, doornen en distels". De komende tijd zullen de overige in de bijbel genoemde planten, die als zodanig zijn aangeduid, worden beschreven. Onder hen bevinden zich enkele soorten die in ons land tot de inheemse flora behoren, zoals b.v. de maria-distel (SWybum marianum) dekalketrip (Centaurea calcitrapa) en de grote en kleine t)fanc/nete/(resp. Urtica Dioicaen U. Urens). De varkenswortel of gouddistel. (Scolymus maculatus), eensamengesteldbloemige (dus behorend tot de familie van de Compositae), die ditmaal beschreven zal worden, komt in ons land zo nu en dan voor en wordt in de flora terloops genoemd, als zijnde een adventief plant, hetgeen wil zeggen, dat de soort in kwestie z'n verspreidingsgebied in een ander land ais het onze heeft. De geslachtsnaam Scolymus is afgeleid van een oude Griekse plantennaam, waarmee een distelachtige plantwerd aangeduid met een eetbare bloembodem, waarschijnlijk de artisjok. De artisjok, waarvan de wetenschappelijke geslachts-

320

naam Cynara is, heeft als soortaanduiding scolymus, waarbij dezelfde verklaring van toepassing is, zij 't nu alssoortnaam gebruikt. Bij de artisjok is — zoals bekend — inderdaad de bloembodem eetbaar, voor velen een lekkernij. Bij de varkenswortel is dat n iet het geval, omdat de bloembodems hier veel kleiner zijn en practisch niets eetbaars bevatten. Hier zijn 't echter de wortels die — vooral wanneer ze niet te oud zijn— gegeten kunnen worden. De Nederlandse naam varkenswortel heeft hierop betrekking. Scolymus maculatus, die in landen rond de Middellandse Zee overal voorkomt op droge plaatsen, groeit daar onder invloed van zon en gebrek aan water uit tot dichte, scherp bedoornde planten, meteen hoogte van ± 50 a 60 cm. De sterk geharde bladeren zijn voorzien van zilverwitte hoornachtige randen met hier en daar een witte vlek (maculatus = gevlekt). Wanneer ze in volle bloei staan vallen ze duidelijk op vanwege de vele goudgele bloemhoofdjes, waaraan de plant z'n tweede volksnaam, gouddistel, terecht te danken heeft. De van nature tweejarige plant, wordt bij ons — door 't feit dat h ij tijdens de eerste nachtvorst bevriest — als éénjarige gekweekt. Door 't vele vocht, datde plant bij onstotz'n beschikking heeft, wordt hij wel meer dan een meter hoog. Hoe droger en zonniger de standplaats en des te armerdegrond is, zoveel lager zal de plant uiteindelijk blijven en zo veel rijker

Scolymus maculatus naar een tekening van dr. F. N. Hepper, Kew Herbarium, Engeland

zal de bloei zijn. Wie dit gewas echter eens als groente — vanwege de eetbare wortels — wil kweken, moet de grond eerst goed en diep losspitten en bemesten, voordat in maart of april gezaaid kan worden.

Eetbare wortel en bloeiende plant van Scolynus maculatus

De cultuur isverdergelijk aan die van schorseneren, met dien verstande, dat tijdens 't rooien van de varkenswortels, handschoenen onontbeerlijk zijn vanwege de zeer scherpe — nietsontziende — doorns, waarmee de gehele plant zo rijkelijk is bezet. Het rooien van de wortels moet, om ze niette laten bevriezen en in tegenstelling tot die van schorseneren, voor de vorstperiode gebeuren. Daarna kunnen ze op een vorstvrije plaats, opgekuild in vochtig zand, tot laat in de winter worden bewaard. Voordat de wortels oogstbaar zijn, zullen ze door de overdadige bloei een sierraad zijn voor elke tuin.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen