VU Magazine 1983 - pagina 216

Zéker is daarmee alleen dat men moet oppassen om degenen die niet deelnamen aan de 21 novemberdemonstratie (kerkelijk of niet) automatisch te rekenen tot het ,Mamp der iiaviken", zoals bij voorbeeld het Algemeen Dagblad deed door een dag vóór de betoging te melden dat „De angst van de ttiuisblijvers is dat liet gevaar van een kernoorlog dictiterbij komt als één partij ontwapent..." Net als met de „praktische beroepen" het geval was, blijkt het aantal vakbondsleden onder de demonstranten groter dan werd verwacht: 29 procent is lid (22 procent van de FNV, 3 procent van het CNV, 4 procent van andere bonden), en dat is meer dan het landelijk percentage. Het is gelukt om „de gewone burgers" op straat te krijgen. Die conclusie trekken de onderzoekers óók uit het gegeven dat de demonstratie niet hoofdzakelijk bestond uit leden van de vredesbeweging. Van de ondervraagden was 12 procent lid van een vredesgroep, onderling weer verdeeld over IKV (36 %), Stop de N-bom (16%) en andere bewegingen (in totaal 32 %). Maar voor wie overigens zou denken dat 't ..geïsoleerde buitenbeentje" z\\n die actief worden in de vredesbeweging ,,ter compensatie van hun maatschappelijke isolement", tonen de Nijmeegse onderzoekers het tegendeel aan: ze zijn vaker lid van een politieke partij, levensbeschouwelijke organisatie en vakbond en hebben vaker een betaalde baan, dan degenen die niet tot een vredesbeweging behoren. Dat leden van vredesgroepen vooral vaker lid zijn van politieke partijen en kerken, brengt de onderzoekers tot de constatering dat de kerkelijke vredesgroepen een stevige positie innemen in het geheel van Nederlandsevredesbewegingen.

op men heeft gestemd. De helft van de demonstrerende PvdA-, CDA- en D'66-stemmers is het ronduit oneens met het kernwapenstandpunt van die partij. ..Het boe-geroep en de fluitconcerten waarop de sprekers van de PvdA en D'66 in Amsterdam zijn onthaald, zal dus niet alleen van de stemmers op andere partijen gekomen zijn", concluderen de Nijmegenaren. De spijt, die velen betuigen over hun stem in mei resulteert in een andere partijvoorkeur op de dag van de demonstratie: 56 procent van de betogende CDA-kiezers, 50 procent van de D'66kiezers en 42 % van de PvdA-kiezers zouden op 21 november beslist anders — radicaler — , of niet gestemd hebben. Het grote aantal ondervraagden dat op dat moment

Boemerangeffect voor vredesbeweging? De demonstranten zijn politiek beduidend sterker geïntegreerd dan de gemiddelde kiezer. Dat concluderen de onderzoekers uit de 23 procent van de ondervraagden, met een lidmaatschap van een politieke partij; een percentage dat aanmerkelijk hoger ligt dan het landelijk gemiddelde (rond de 9 procent). Het draait daarbij vrijwel steeds om de partijen die de demonstratie mede-organiseerden: PvdA, PSP, PPR, CPN, D'66. Frappant is dat tweederde van de demonstrerende PvdA-leden voor 't eerst tegen kernwapens betoogt. De discussies binnen de PvdA over nieuwe kernwapens hebben de leden tot demonstreren gebracht, stellen Schennink en de zijnen: „Zij hebben toegekeken en geconstateerd dat het resultaat niet goed was en gingen demonstreren tegen modernlÈering en tegen de partij." Het beeld van een overwegend progressieve demonstratie wordt bevestigd in de partijen waarop de ondervraagden in mei '81 stemden. Circa een derde had toen PvdA gestemd, een kwart PSP en rond de tien procent D'66 en CPN. Stemmers op andere partijen waren in de minderheid, hoewel de onderzoekers het totaal aantal demonstrerende CDA-stemmers bij voorbeeld, altijd nog op 10.500 schatten; mensen, die bovendien vrijwel alle voor het eerst demonstreren! Enige duidelijkheid over hetgeen de demonstranten naar Amsterdam bracht, verschaft de vraag naar de onvrede met het kemwapenbeleid van de partij waar186

„Nerveus overslaande stemmen in kabinet en legerleiding" (foto Bram de Hollander)

geen partijvoorkeur heeft, is voor de onderzoekers een zorgwekkende indicatie: het vertrouwen dat met behulp van de ..politiek" het kemwapenbeleid is om te buigen blijkt daarmee tot een minimum gedaald. Een nieuw probleem doemt daarmee op: ,.De vredesbewegingen, en met name het IKV. hebben geprobeerd hun taak te verlichten door te werken aan verandering van het kemwapenbeleid van de grote politieke partijen. Met deze activiteiten hebben ze veel mede-strijders geworven in die partijen, maar de partijen zelf niet in voldoende mate .om' gekregen. () Er treedt een boemerang-effect op: nog meer mensen verwachten dat alleen de vredesbewegingen een effectieve tegenmacht kunnen vormen, omdat ze van de regering en de regeringspartijen weinig te verwachten hebben. () Dat is noch voorde vredesbewegingen, noch voor de politici een opwekkend vooruitzicht", menen de Nijmeegse onderzoekers. De laatste categorie is daar overigens zelf schuldig aan: vooral de wonden die de geloofwaardigheid van de politiek in december 1979 opliep, werden door niemand dan alleen politici toegebracht... Kennelijk onder indruk van de massaliteit van de demonstratie suggereerden media achteraf dat men alleen ..bezorgdheid" had willen uiten, de onderhandelingen had willen ruggesteunen en dat een deel vu-Magazine 12(1983) 5 mei 1983

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen