VU Magazine 1983 - pagina 468

Een Christelijke filosofie (II)

Een brug slaan tussen de interpretatie van Natuur en Sclirift Het is een oud beeld: ,,Aïeföoe/c van de Natuur". Men vindt het in de Middeleeuwen, ook in de Nederlandse Geloofsbelijdenis: de natuur, de wereld om ons heen kan gelezen worden als een boek dat iets van Schepper — de Auteur van het boek, zoals de wijsgeer G. Ber/ce/ey het dikwijls zegt — vertelt. Maar, voegen Christelijke denkers en theologen eraan toe, dit boek van de Natuur moet wel met de bril van de Schrift gelezen worden om in dat boek de ware God te ontwaren. Toch ligt de zaak nog ingewikkelder, want deze,,bril" is zelf weer een Boek dat gelezen en geïnterpreteerd moet worden. Twee boeken dus: het boek van de werkelijkheid om ons heen, waarvan de diepste zin pas geduid (geïnterpreteerd) kan worden bij de juiste lezing van het boek van de Openbaring. door prof. dr. C. A. van Peursen

Er zijn verschillende ontwerpen voor een Christelijke filosofie. Sommige geven een omvattende religieuze positiebepaling. Een voorbeeld van zulk een ,,integraal religieus en transcendentaal" systeem werd in een voorgaand nummer kort besproken aan de hand van het diepgaande werk van de Christen-wijsgeer Dooyeweerd. Een andere benadering ziet in de Christelijke filosofie meer de poging om een brug te slaan tussen het interpreteren, het lezen (tegenwoordig wel als „decoderen" aangeduid) van de beide boeken: de natuurlijke werkelijkheid en de Schrift. Van die laatste methode wordt nu een voorbeeld gegeven en wel aan de hand van het leerboek voor middelbaar en beroepsonderwijs van de hoogleraren Bakker (Groningen), Van Melsen (Nijmegen; eredoctor van de VU) en ondergetekende. Het bespreken van een boek door een schrijver, die mede-auteur is, heeft het nadeel dat grote voorzichtigheid en zo mogelijk objectiviteit betracht moet worden. Het voordeel is dat dan tege-

394

lijk een kort antwoord gegeven wordt op de vraag, aan schrijver van deze artikelen gesteld, ,,hoe zie jij eigenlijk de rol van Christelijke wijsbegeerfe?"Het gaat om het boek ,,Inleiding tot de wijsbegeerte in Christelijke perspectief" (Uitg. J. H. Kok. Kampen 1981). Hersenen en geest Het boek ontstond door de vraag vanuit het onderwijs: geef ons een leerboek dat op de samenhang van onze vakken met het Christelijk geloof betrekking heeft. Het was een stem uit het Christelijke — zowel Protestantse als Katholieke — onderwijs. Zeker, er bestaat zoiets als godsdienstonderwijs. Maar is dat voor vele leerlingen niet dikwijls een lossstaand vak? Een vak dat te weinig alle moderne, wetenschappelijke informatie van het huidige leerplan binnen een Christelijk perspectief kan plaatsen? Na lange voorbereiding ontstond dit boek waarvan de inhoud door één, maar ook door verschillende docenten behandeld

kan worden, er zijn hoofdstukken die meer de fysica (o.a. ,, Wetenschap en verantwoordelijkheid"), of meer de biologie (,,de evolutie",,,hersenen en geest"); laatstgenoemde ook van belang voor lichamelijke opvoeding), of meer de geschiedenis (geschiedsoverzicht van de wijsbegeerte) enz. raken. Belangrijker dan deze opsomming is de methode: overdragen, iets verduidelijken van achtergronden van vragen wat ,,wetenschap", ,,waarheid", ,,cultuur" is en dat in relatie brengen met termen als ,,bijbels", ,,geloof", ,,schepping", ,,schuld". De nadruk valt dus op datgene waar leerlingen — eigentijk de mensen van vandaag — mee bezig zijn. Vanuit de gewone dingen van het leven, ook de techniek, de moderne wetenschap, de hedendaagse cultuur, wordt geïnterpreteerd — vanuit het boek van de Natuur als het ware. Maar dan toch zo dat de Christelijke openbaring dwingt tot het telkens weer vertalen en verdiepen van aspecten van wetenschap en onderwijs, zodat iets van een Christelijk perspectief zichtbaar kan worden. Maar omdat het om twee boeken, twee teksten, gaat — de Natuur en de Schrift — is vertaling in beide richtingen nodig: ook de bijbelse grondwoorden moeten naar de gewone taal worden terugvertaald. De bedoeling is dus het over en weer ontsluiten van de diepere betekenis en de lezer besef bijbrengen dat alle teksten, ook die van het boek van de Natuur, geïnterpreteerd moeten worden. En dat is niet eenvoudig want er bestaan vele interpretaties; denk alleen maar aan het verschil tussen de wereldgodsdiensten. Er zijn, zo wordt geprobeerd duidelijk te maken, betrouwbare en onbetrouwbare interpretaties. Ook de wetenschappen zijn niet neutraal, maar geven uiteindelijk een betekenis aan de wereld om ons heen: betrouwbaar, bemoedigend, ol misleidend, angstaanjagend? Sleutel Het Christelijk geloof, zo is een grond-

vu-Magazine 12 (1983) 10 november 1983

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen