VU Magazine 1988 - pagina 243

Een overzicht van enkele materialen waaruit supergeleidende stoffen worden vervaardigd. Een supersnelle trein glijdt supergeleid over een magneet: toekomstmuziek?

Om toch praktisch gebruik te maken van de ontdekking is kamertemperatuur ook niet direct noodzakelijk. Afkoelen tot 150 graden Celsius onder nul is geen enkel probleem. Geschikte koelinstallaties zijn in elk ziekenhuis te vinden en de benodigde koelvloeistof is net zo duur of goedkoop als bier. Het moeizaam gesleep met grote glazen koelers en Supergeleiding breekt rigoureus met deze waarheid. Bij lage temperatuur sluiten de elektronen zich aaneen; zij verbinden zich in de echt. Een bijna perfect huwelijk want zolang het stand houdt, vormt het deeltjespaar een eenheid met verrassende nieuwe eigenschappen. Zonder botsing en oponthoud glijdt het zogenaamde Cooper-paar door de draad, het stoort zich niet langer aan de onvolkomenheden van het bestaan. Een andere eigenschap is dat de elektronen-paren magnetische velden buitensluiten. Als gevolg daarvan gaat een brokje supergeleidend materiaal boven een magneet zweven: het danst op het krachtveld dat het niet tot zich toelaat. Dit is wat natuurkundigen het Meissner-eff"ect noemen. Het raadsel waarmee natuurkundigen nu worstelen, is hoe het kan dat de Cooper-paren in de nieuwe supergeleidende materialen bij een zo hoge temperatuur in stand blijven. Een temperatuur van -148 graden Celsius (125 Keivin) mag dan misschien niet broeierig klinken, voor supergeleiding is het een absurde temperatuur; net of je een ijstaart uit de oven ziet komen. Het probleem is dat de elektronen-paren bij zo'n temperatuur uiteengeschud zouden moeten worden; het huwelijk zou niet kunnen standhouden. Het zoeken is naar de onbekende kracht die de deeltjes desondanks zo innig paart dat supergeleiding kan blijven bestaan. Daarover wordt gespeculeerd. Allerlei theorieën doen daarover de ronde. De een denkt dat vooral zuurstofatomen van belang zijn en de ander ziet juist koper in de hoofdrol. Het laatste woord is vooralsnog niet gesproken. En, voorspellen de vakgenoten langs de zijlijn, zou ook nog wel eens een flinke tijd op zich kunnen laten wachten. D

VU-MAGAZINE—JUNI 1988

kostbaar helium is nu voorgoed voorbij. Supergeleiding wordt simpel. De kranten die in de dagen van de ontdekking voorspelden dat elke middelbare school moeiteloos supergeleiding zou kunnen laten zien, hebben gelijk gekregen. Complete onderwijspakketten vinden inmiddels hun weg naar de scholen. Voortaan kunnen leerlingen de doorbraak met eigen ogen aanschouwen.

V

ooralsnog vinden de nieuwe supergeleiders alleen in het onderwijs gretig aftrek. Maar een grotere markt lokt. Overal wordt met man en macht gewerkt aan nieuwe toepassingen en produkten. Het materiaal wordt nu al verwerkt tot draadjes, buigbare keramische plaatjes en opgespoten coatings. Ingenieurs dromen van kabels die elektriciteit honderden kilometers zonder enig verlies transporteren. De micro-elektronica werkt aan supersnelle supergeleidende chips. En misschien zal ooit een trein over 9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen