VU Magazine 1989 - pagina 330

kamers en de personages die erin ronddarren, een fijn oog voor uiterlijkheden. Wat typeert bijvoorbeeld Pieter Stastok? "De bleke kleur, het gebogen hoofd, de stalen bril, de theedoekige das, de sluitjas met dubbele borst, de horlogesleutel, de niet nauwe en niet wijde pantalon, de verschoende laarzen, de floretten handschoenen, de zwarte kapelaansrotting (ook hij! JdK) met twee nuffige kwastjes". Voor de lezer zouden het stuk voor stuk aanwijzingen moeten zijn, voor de tekstbezorger bevat zo'n beschrijving vele raadsels. Van der Meulen: "Hildebrand noemt zijn kapper ergens 'de man met de lange blauwe jas en de zilveren oorringetjes'. Ziet alleen zijn kapper er zo uit, of gold dat toen voor alle kappers? Om daar achter te komen moet je op zoek naar plaatjes. Er is een plaatje van een kapper die inderdaad een lange jas aan heeft, maar de kleur kun je niet zien. In zijn rechteroor zit geen ringetje, maar zijn linkeroor kun je niet zien. En zelf heb ik ook alleen een ringetje in mijn linkeroor, dus nu weet ik het nog niet." Welsink: "Hij maakt gebruik van modes. Dan wordt het belangrijk of iemand hoge of lage schoenen draagt. Als iemands uiterlijk afwijkt van het prototype, dan moet dat een grappig effect veroorzaken. Maar dat moet je dan wel te weten zien te komen." Eijssens: Ook de kindermode is belangrijk. Op een gegeven ogenblik stapt iemand over van schoenen met gespen op schoenen met lange linten, Dat moet een betekenis hebben. Zijn schoenen met gespen speciaal voor kinderen? Probeer dat maar eens terug te vinden."

Van der Meulen: "Dat geldt ook voor die kapper. Is dat een karikatuur of niet?" Een populair mode-artikel zijn handschoenen, ook voor Beets. In zijn dagboek had hij een paar jaar eerder al eens gegrapt dat hij in de mode was als een paar oranje handschoenen. In de Camera dragen opgedirkte types als 'de charmante heer Van de Hoogen' gele handschoenen. Die handschoenen zullen de tekstbezorgers inmiddels toch wel op het spoor zijn gekomen?

'Je moet de grapjes niet gaan uitleggen, dan is er geen moer meer aan.'

lijk moeten dienen, zou een nuchtere reactie luiden. Maar volgens Heeroma hadden in de voorafgaande eeuwen lieden die het geestelijk ambt met het dichterschap combineerden juist een culturele factor van betekenis gevormd. Er moest iets zijn veranderd in het geestelijke klimaat. Maar wat? Volgens Heeroma is het zonneklaar: "het is het romantisch individualisme geweest dat de harmonische verhouding tussen pastoraat en kunst, tussen pastoraat en cultuur heeft verstoord." Tot op dit punt was het verhaal goed te volgen. Maar waar komt ineens dat romantisch individualisme vandaan? Heeroma probeert uit te leggen dat door de romantiek de dominee zijn

20

plaats in de maatschappelijke ordening kwijtraakte en dat de dichter zijn functie in de gemeenschap verloor om de onbegrepen individualist te worden. Iets om lang over na te denken. Maar het is gewoon een staaltje onversneden cultuurpessimisme, zoals dat in de jaren dertig in iedere zichzelf respecterende levensbeschouwelijke kring te beluisteren viel. Klaashanzen Heeroma was in die tijd redacteur van het protestantsch-christelijk letterkundig tijdschrift Opwaartsciie Wegen. Hij brak zich het hoofd over het probleem van de christelijke poëzie, die volgens hem engagement impliceerde (zie VU-Magazine oktober 1983 en mei 1989). Hij verzette zich tegen de "geestelijke ziekte" van het

VU-MAGAZINE—SEPTEMBER 19

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen